Μια νέα ενεργειακή πύλη για την Ελλάδα και την Ευρώπη, μετατρέπει την Αλεξανδρούπολη σε ενεργειακό κόμβο παγκόσμιας εμβέλειας. Ο υπερσύγχρονος πλωτός σταθμός υποδοχής, προσωρινής αποθήκευσης και αεριοποίησης του Υγροποιημένου Φυσικού Αερίου (LNG) που αναπτύσσεται από την Gastrade δημιουργεί μια ανεξάρτητη πύλη διοχέτευσης φυσικού αερίου προς την Ελλάδα, τη Βουλγαρία, τη Νοτιοανατολική και την Κεντρική Ευρώπη.
Το στρατηγικής σημασίας έργο της ελληνικής εταιρείας -αναμένεται να τεθεί σε λειτουργία αρχές του 2023- μειώνει την ενεργειακή εξάρτηση της χώρας μας από την Τουρκία. Αντιλαμβάνεται κανείς πως αλλάζει άρδην ο ενεργειακός χάρτης ολόκληρης της περιοχής.
Αρχές της εβδομάδας υπογράφηκε στο Ζάππειο Μέγαρο, υπό την παρουσία του Έλληνα πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη και του Βούλγαρου ομολόγου του Μπόικο Μπορίσοφ, η συμφωνία απόκτησης του 20% της ελληνικής εταιρείας Gastrade Α.Ε. από την βουλγαρική Bulgartransgaz EAD (BTG), διαχειριστή του Εθνικού Συστήματος Φυσικού Αερίου της γειτονικής χώρας. Η Gastrade αρχές του έτους είχε συνάψει ανάλογη συμφωνία και με τη ΔΕΠΑ (με τη δημόσια επιχείρηση να αποκτά επίσης το 20% των μετοχών) ενώ με ποσοστό επίσης 20% συμμετέχει στο εγχείρημα και η εταιρεία GasLog Ltd, μια από τις μεγαλύτερες διεθνείς ναυτιλιακές εταιρείες που κατέχουν και διαχειρίζονται πλοία μεταφοράς υγροποιημένου φυσικού αερίου.
Θα πρέπει να τονιστεί ότι η Gastrade ήταν η πρώτη εταιρεία στην Ελλάδα που έλαβε άδεια Ανεξάρτητου Συστήματος Φυσικού Αερίου (το 2011) και αυτή που αναπτύσσει τώρα στη θαλάσσια περιοχή της Αλεξανδρούπολης την υπεράκτια πλωτή μονάδα αεριοποίησης του υγροποιημένου φυσικού αερίου.
Το υγροποιημένο φυσικό αέριο θα φθάνει με δεξαμενόπλοια στην πλωτή μονάδα της πρωτεύουσας του ακριτικού Έβρου και με ειδικούς βραχίονες θα μεταγγίζεται και θα αποθηκεύεται προσωρινά σε τεράστιες κρυογενικές δεξαμενές. Στη συνέχεια το υγροποιημένο φυσικό αέριο θα αεριοποιείται στις ειδικές εγκαταστάσεις και με τη νέα του μορφή θα διοχετεύεται από την πλωτή μονάδα στον υποθαλάσσιο αγωγό μεταφοράς, ο οποίος ακολουθώντας μια διαδρομή 24 χιλιομέτρων θα προσαιγιαλώνεται ανατολικά της Αλεξανδρούπολης.
Κατόπιν, θα προωθείται στο Εθνικό Σύστημα (Μεταφοράς) Φυσικού Αερίου που βρίσκεται 4 χιλιόμετρα βορειότερα και από εκεί στις αγορές της Ελλάδας, της Βουλγαρίας αλλά και της ευρύτερης περιφέρειας, από τη Ρουμανία, τη Σερβία και τη Β. Μακεδονία, μέχρι την Ουγγαρία, τη Μολδαβία και την Ουκρανία.
Ο πλωτός σταθμός θα είναι μόνιμα αγκυροβολημένος σε σταθερό σημείο και σε απόσταση 17,6 χιλιομέτρων νοτιοδυτικά του λιμένα της Αλεξανδρούπολης. Θα διαθέτει αποθηκευτικούς χώρους 170.000 κυβικών μέτρων και δυνατότητα παροχής φυσικού αερίου που θα ξεπερνά τα 5,5 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα ετησίως.
Πρόκειται για ένα κρίσιμο Ευρωπαϊκό Έργο Κοινού Ενδιαφέροντος (PCI – Project of Common Interest – Κανονισμός Ε.Ε. 347/2013), δηλαδή για έργο προτεραιότητας της Ευρωπαϊκής Ένωσης, το οποίο ενισχύει την ασφάλεια εφοδιασμού, διαφοροποιεί τις πηγές και τις οδούς ενεργειακής προμήθειας και υποστηρίζει την ανάπτυξη του ανταγωνισμού καθώς και την υλοποίηση Κόμβου Συναλλαγών Φυσικού Αερίου (Hub) στην ευρύτερη περιφέρεια της Νοτιοανατολικής Ευρώπης, με προφανή οφέλη για όλους τους τελικούς καταναλωτές.
Το έργο υποστηρίζει και συμπληρώνει τον διασυνδετήριο αγωγό Ελλάδας-Βουλγαρίας (IGB) στον οποίο συμμετέχουν η Bulgarian Energy Holding (μητρική της Bulgartransgaz) και η ΔΕΠΑ, μέσω του οποίου θα διοχετεύεται το φυσικό αέριο από τον Τερματικό Σταθμό LNG της Αλεξανδρούπολης στη Βουλγαρία και από εκεί στις υπόλοιπες αγορές της νοτιοανατολικής Ευρώπης.
Με τη λειτουργία του σταθμού, επί της ουσίας παύει η Τουρκία να αποτελεί τον κύριο πάροχο φυσικού αερίου στην βαλκανική χερσόνησο και τα ηνία περνάνε σταδιακά και στην Ελλάδα που χτίζει μεθοδικά συμμαχίες με όλους τους υπόλοιπους γείτονές της. Όπως τόνισε χαρακτηριστικά ο πρωθυπουργός Κ. Μητσοτάκης, «μέσω της Βουλγαρίας το αέριο θα φθάνει και σε έναν ακόμη κοινό μας φίλο, τη Ρουμανία».
Η συμμετοχή της Bulgartransgaz με ποσοστό 20% στο έργο, που επιβεβαιώθηκε με τις υπογραφές που μπήκαν στη σχετική συμφωνία την περασμένη Δευτέρα στο Ζάππειο, εντάσσεται στο πλαίσιο της επικαιροποιημένης ενεργειακής στρατηγικής της Βουλγαρίας και στην απόφασή της να αποκτήσει άμεση πρόσβαση στο υγροποιημένο φυσικό αέριο, μέσω του τερματικού σταθμού της Αλεξανδρούπολης.
Ταυτόχρονα όμως, αποτελεί και μια έμπρακτη απόδειξη του στρατηγικού ρόλου του νέου Σταθμού στην περιφέρεια της νοτιοανατολική Ευρώπης, καθώς θα διαδραματίσει καθοριστικό ρόλο στην διείσδυση του υγροποιημένου φυσικού αερίου, αλλά και στην ενίσχυση της ενεργειακής ρευστότητας. Θα πρέπει άλλωστε να τονιστεί ότι το Ανεξάρτητο Σύστημα Φυσικού Αερίου (ΑΣΦΑ) Αλεξανδρούπολης, έχει επίσης τη δυνατότητα να συνδεθεί και να τροφοδοτεί και άλλα κατάντη συστήματα μεταφοράς φυσικού αερίου που προγραμματίζεται να αναπτυχθούν στο μέλλον, όπως είναι για παράδειγμα ο αγωγός TAP (Trans Adriatic Pipeline) που θα μεταφέρει το πολύτιμο αέριο μείγμα από την περιοχή της Κασπίας στην Ευρώπη.
Η συμφωνία της Δευτέρας υπεγράφη από τα συμβαλλόμενα επιχειρηματικά μέρη, ήτοι την Ιδρύτρια Μέτοχο και Πρόεδρο του Διοικητικού Συμβουλίου της Gastrade κα Ελμίνα Κοπελούζου και τον Διευθύνοντα Σύμβουλο της Bulgartransgaz, κ. Βλαντιμίρ Μαλίνοφ. Υπεγράφη επίσης το Συμφωνητικό Μετόχων της Εταιρείας από τους υφιστάμενους μετόχους, κα Ελμίνα Κοπελούζου, GasLog Cyprus Investments Ltd και ΔΕΠΑ Εμπορίας, την εταιρεία και τον νέο μέτοχο. Την GasLog εκπροσώπησε ο Διευθύνων Σύμβουλός της εταιρείας, κ. Paul Wogan και την ΔΕΠΑ Εμπορίας, ο Πρόεδρος του Δ.Σ. κ. Ι. Παπαδόπουλος και ο Διευθύνων Σύμβουλός της Κ. Ξιφαράς.
Ο Διευθύνων Σύμβουλος της Gastrade, Κωνσταντίνος Σπυρόπουλος, δήλωσε χαρακτηριστικά: «Καλωσορίζουμε τη Bulgartransgaz στο έργο. Η υπογραφή είναι το επιστέγασμα των συζητήσεων που είχαμε με όλα τα επίπεδα της Βουλγαρικής ενεργειακής διοίκησης σε βάθος χρόνου. Η ένταξη της Bulgartransgaz στο έργο έχει ιδιαίτερη σημασία αφού καταδεικνύει τον περιφερειακό χαρακτήρα του έργου και τη σημασία του για τις αγορές της ΝΑ Ευρώπης. Αποτελεί επίσης μια σημαντική διεθνή επένδυση στη χώρα μας και είμαστε υπερήφανοι που συμβάλλουμε σε αυτό. Γνωριζόμαστε πλέον πολύ καλά με τους νέους μας εταίρους και είμαστε βέβαιοι ότι θα έχουμε μια εξαιρετική συνεργασία για την προώθηση της ενεργειακής ανάπτυξης στην περιοχή μας».
Από την πλευρά του, ο Διευθύνων Σύμβουλος της Bulgartransgaz, Βλαντιμίρ Μαλίνοφ, υπογράμμισε ότι «η επένδυση που κάνει η Bulgartransgaz σήμερα στο έργο του Υγροποιημένου Φυσικού Αερίου είναι στρατηγικής σημασίας για την ανάπτυξη, της αγοράς φυσικού αερίου στη Βουλγαρία και την περιοχή. Αυτή θα εγγυηθεί τη ρευστότητα της αγοράς και ανταγωνιστικές τιμές για τους καταναλωτές. Ο τερματικός σταθμός LNG στην Αλεξανδρούπη συμπληρώνει την υλοποίηση της ιδέας της βουλγαρικής κυβέρνησης – Balkan Gas Hub».
Ο Έλληνας πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης δήλωσε μεταξύ άλλων ότι «με την επισημοποίηση της συμμετοχής της Βουλγαρίας η μεγάλη αυτή επένδυση μπαίνει σε κίνηση με τελικό στόχο να μετατρέψει το ανατολικότερο λιμάνι της πατρίδας μας σε έναν ενεργειακό κόμβο παγκόσμιας εμβέλειας. Πρόκειται για μια διακρατική σύμπραξη με τη συμμετοχή του δημοσίου και ιδιωτικού τομέα που ξεπερνά τα εθνικά σύνορα. Το εγχείρημα απαίτησε την εμπλοκή πολλών υπουργείων και δημοσίων υπηρεσιών, ωστόσο ενεργοποιείται χωρίς την παραμικρή καθυστέρηση, ενισχύοντας τη διμερή και διαβαλκανική συνεργασία».
Για να ολοκληρωθούν οι σχετικές συμφωνίες με τον διαχειριστή του εθνικού συστήματος φυσικού αερίου της Βουλγαρίας απαιτήθηκαν πολύμηνες διαπραγματεύσεις που έγιναν ακόμη και την περίοδο του lockdown, κάτι που επιβεβαίωσε και ο πρωθυπουργός της γείτονος Μπόικο Μπορίσοφ που τόνισε ότι «παρά την πανδημία οι εταιρείες (Gastrade Α.Ε. και Bulgartransgaz Ead) δεν έπαψαν να εργάζονται, έχοντας λάβει βέβαια τα απαραίτητα μέτρα ασφαλείας. Ευχαριστούμε πολύ τους εργαζόμενους που κατάφεραν να φέρουν εις πέρας το σημαντικό αυτό έργο». Πριν από λίγα χρόνια, κανείς δεν φανταζόταν ότι θα γινόταν πραγματικότητα ένα τόσο σημαντικό έργο. Και αυτό γιατί όπως επεσήμανε και ο κ. Μπορίσοφ, «δεν υπήρχαν κάθετοι άξονες στην ενέργεια. Κάναμε όμως επενδύσεις και αλλάξαμε τις δυναμικές, κάτω από τη στέγη φιλίας με την Ελλάδα. Σήμερα οι δυο χώρες βρίσκονται σε θέση να κάνουν πράξη το όραμά τους. Έγιναν βασικοί κόμβοι και παίζουν πια κεντρικό ρόλο στην ενέργεια και τη διανομή της».
Θερμός υποστηρικτής της επίτευξης συμφωνίας μεταξύ των δύο μερών, ήταν εξαρχής ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Κωστής Χατζηδάκης. Σε απόλυτη και στενή συνεργασία με την Βουλγάρα ομόλογό του Τεμενούζκα Πέτκοβα, επιτάχυνε τις διαδικασίες προκειμένου να ξεπεραστούν άμεσα οι γραφειοκρατικοί σκόπελοι και όπως έγραψε στους προσωπικούς του λογαριασμούς στα social media: «Σημαντική μέρα για την Ελλάδα σήμερα! Με τις υπογραφές για το FSRU της Αλεξανδρούπολης ενισχύεται περαιτέρω η γεωστρατηγική θέση της Ελλάδας. Αισθάνομαι μεγάλη ικανοποίηση που συνέβαλα και εγώ τον τελευταίο χρόνο σε αυτή τη μεγάλη εθνική επιτυχία».
