Οι ποδοσφαιριστές σταρ χωρίς δεσμεύσεις με συμβόλαια, οι κροίσοι μάνατζερ, οι νέοι ποδοσφαιρόφιλοι που δεν βλέπουν αγώνες και η χρονιά-ορόσημο.
Αν αφιερώσει κάποιος 1,5 ώρα για να δει ένα ποδοσφαιρικό ματς της δεκαετίας του ’90 ή του ’80, θα συνειδητοποιήσει πόσο διαφορετικό είναι σε σχέση με σήμερα. Πόσο έχει αλλάξει. Άλλοι θα πουν προς το καλύτερο, άλλοι προς το χειρότερο. Από τη μία τα επιχειρήματα θα είναι ότι έχει γίνει πιο γρήγορο, πιο οργανωμένο, πιο αθλητικό ή ακόμη και πιο… γκλάμουρ.
Από την άλλη, τα επιχειρήματα θα είναι ότι ήταν πιο τεχνικό, πιο αυθόρμητο, πιο… αντρικό, πιο αγνό ίσως. Έτσι ή αλλιώς, η παραδοχή είναι κοινή. Το ποδόσφαιρο άλλαξε αγωνιστικά, όπως άλλαξε επιχειρηματικά και όπως θα αλλάξει, σε όλα τα επίπεδα, τα επόμενα χρόνια.
Είναι μια αλλαγή που πρέπει να τρομάζει; Θα το δείξει ο χρόνος, αν και η αλήθεια είναι ότι οι αλλαγές συνηθίζονται τελικά. Αν ο αγώνας που θα κάτσει να δει κάποιος από τη δεκαετία του ’90 είναι της Μπαρτσελόνα, θα διαπιστώσει ότι το Camp Nou παραμένει κατάμεστο και σήμερα, αλλά το feeling που βγάζει είναι εντελώς διαφορετικό. Δεν υπάρχουν οι δεκάδες χιλιάδες οργισμένοι Καταλανοί στις εξέδρες, αλλά οι δεκάδες χιλιάδες θαυμαστές.
Αν ο αγώνας που θα δει κάποιος από τη δεκαετία του ’80 είναι της Γιουβέντους, μάλλον θα σοκαριστεί συνειδητοποιώντας πόσο έχει αλλάξει ο αέρας που αποπνέει η ομάδα και κατ’ επέκταση το κλαμπ σήμερα, πόσο έχει αλλάξει το σήμα ή η φανέλα. Η αναφορά σε αυτές τις δύο ομάδες δεν ήταν τυχαία, αφού είναι οι ομάδες που έχουν στις τάξεις τους, τους δύο αστέρες που άλλαξαν τη βιομηχανία του ποδοσφαίρου.
Λιονέλ Μέσι και Κριστιάνο Ρονάλντο είναι οι δύο καλύτεροι ποδοσφαιριστές της εποχής μας, αλλά και οι δύο μεγαλύτερες «επιχειρήσεις» του ποδοσφαίρου. Στα χρόνια της δικής τους μάχης οι Μπαρτσελόνα και Ρεάλ Μαδρίτης έγιναν οι κυρίαρχες δυνάμεις -πέρα από το αγωνιστικό- στα social media και τώρα ο Πορτογάλος έχει φέρει τη Γιούβε στην 3η θέση στους followers στο Instagram, μετατρέποντας την παράλληλα σε πραγματική δύναμη συνολικά στα social media, πίσω από τις δύο ισπανικές.
Η τεράστια δυναμική τους αποτυπώνεται στις εμπορικές συμφωνίες που υπογράφουν οι ομάδες τους, αλλάζοντας το οικονομικό στάτους και τη θέση τους στο σημερινό power game του ποδοσφαίρου. Ο Μέσι και ο Ρονάλντο, όμως, δε θα υπάρχουν για πάντα, οπότε είναι αναγκαίο να υπάρξουν οι επόμενοι σταρ. Και θα υπάρξουν.
Μιλώντας στο Bleacher Report ο επικεφαλής εσόδων της Γιουβέντους, Τζόρτζιο Ρίτσι, είπε ότι «το ποδόσφαιρο θα αλλάξει εντελώς τα επόμενα 4-5 χρόνια» και πρόσθεσε: «Οι νέες γενιές οπαδών δεν ενδιαφέρονται για ολόκληρες live μεταδόσεις, αλλά για highlights και εικόνες από τα παρασκήνια». Αν το σκεφτεί κανείς, μάλλον είναι σοκαριστικό: Οι νέοι ποδοσφαιρόφιλοι, δε θέλουν να βλέπουν ποδόσφαιρο. Προτιμούν τις καλύτερες φάσεις, προτιμούν τις εικόνες από τα αποδυτήρια, όπου μπορούν να δουν τους ποδοσφαιριστές, δηλαδή τα είδωλα τους, εκτός αγωνιστικού χώρου. Παράλληλα, όμως, είναι και λογικό, αφού οι ποδοσφαιριστές είναι πλέον σταρ και τα επόμενα χρόνια θα γίνουν ακόμη μεγαλύτεροι, ακόμη πιο δυνατοί, πιθανότατα ακόμη πιο πλούσιοι.
«Στα 40 μου χρόνια στον χώρο, έχω δει όλες τις μετατροπές αυτής της βιομηχανίας. Από τους χορηγούς στα τηλεοπτικά δικαιώματα, από την οικονομική εισβολή επιχειρηματιών μέχρι τη σημερινή εποχή. Μια εποχή, όπου οι μεταγραφές έχουν θάψει ολοκληρωτικά τον ρομαντισμό, οι σημαίες που κάποτε αποτελούσαν την προσωποποίηση του πνεύματος της ομάδας και τους έδινε μια ταυτότητα, δεν υπάρχουν πια. Το top-level του ποδοσφαίρου γίνεται όλο και περισσότερο entertainment. Οι καλύτεροι ποδοσφαιριστές θα γίνουν, όλο και περισσότερο, σαν τους αστέρες της show business και θα έχουν προσωρινές δουλειές, σαν τους ηθοποιούς, σχεδόν χωρίς κάποια δέσμευση με συμβόλαιο. Μπορεί να μην το θέλουμε, αλλά η παγκόσμια οικονομία μας σπρώχνει σε αυτή την κατεύθυνση», δήλωνε τον Αύγουστο του 2017 ο Μπέπε Μαρότα, τότε γενικός διευθυντής της Γιουβέντους και νυν της Ίντερ.
Η σκέψη των ποδοσφαιριστών που θα υπογράφουν προσωρινά σε ομάδες, όπως ένας σταρ ηθοποιός με μια κινηματογραφική εταιρεία, μοιάζει τρομακτική. Ακριβώς όπως και τα ποσά που παίρνουν οι μάνατζερ τους. Σύμφωνα με τη FIFA, μέσα στο 2019 οι ατζέντηδες των ποδοσφαιριστών πήραν συνολικά 564 εκατ. δολάρια ως προμήθειες, νόμιμες, από τις μεταγραφές. Το ποσό, για να καταλάβει κανείς την ταχύτητα με την οποία αλλάζουν τα πράγματα, είναι τέσσερις φορές μεγαλύτερο σε σχέση με το 2015.
Τα στοιχεία σήμαναν συναγερμό στην παγκόσμια ομοσπονδία, η οποία γνωστοποίησε το πλάνο της για να μειώσει τις προμήθειες των μάνατζερ. Ποια ήταν η αντίδραση; Για πρώτη φορά οι Ζόρζε Μέντες και Μίνο Ραϊόλα, οι δύο ισχυρότεροι εκπρόσωποι παικτών, έκατσαν στο ίδιο τραπέζι, μαζί με τους αμέσως πιο δυνατούς, συζητώντας τον τρόπο με τον οποίο θα υπερασπιστούν όσα έχουν σήμερα.
«Κανείς από τη FIFA δεν ήρθε ποτέ στο γραφείο μου για να συζητήσει μαζί μου. Αν ρωτήσεις τους παίκτες, θα σου πουν ότι είναι υπέρ των μάνατζερ. Ποτέ δεν υπάρχουν παράπονα από τους παίκτες για το ποσό που παίρνει ο μάνατζερ. Θα προσπαθήσουμε ως το τελευταίο λεπτό για να λύσουμε το πρόβλημα, αλλά σας διαβεβαιώνω ότι αν χρειαστεί θα πάμε σε όλα τα δικαστήρια του κόσμου», δήλωσε ο Ραϊόλα δίνοντας το στίγμα.
Όσο καλά ξέρουν τα κλαμπ, άλλωστε, πού οδεύει το πράγμα και τι αλλαγές θα υπάρξουν στην ποδοσφαιρική βιομηχανία, άλλο τόσο το ξέρουν και οι μάνατζερ, οι οποίοι είναι απαραίτητοι στους ποδοσφαιριστές σταρ. Αυτούς που είναι ήδη τέτοιοι, αλλά κι αυτούς που θα γίνουν, με τον Τζόρτζιο Ρίτσι να συμπληρώνει ότι ένας από τους τομείς στους οποίους θα εστιάσουν τα κλαμπ τα προσεχή χρόνια, έχοντας ήδη αρχίσει να το κάνουν, είναι στην προβολή των λογαριασμών των ποδοσφαιριστών στα social media.
Η προβολή είναι απαραίτητη για να μετατραπεί ένας παικταράς σε σταρ. Στον σταρ είναι απαραίτητος ο δυνατός μάνατζερ. Η φιλία με τον δυνατό μάνατζερ είναι απαραίτητη για το κλαμπ, όπως και το δυνατό κλαμπ είναι απαραίτητο για τον μάνατζερ. Αυτά που δεν είναι απαραίτητα για τους προαναφερόμενους, είναι οι FIFA και UEFA ή τουλάχιστον η δύναμη τους.
Οι αλλαγές στο Champions League είναι αποτέλεσμα της πίεσης των κλαμπ, δηλαδή της ECA (ένωση ευρωπαϊκών ποδοσφαιρικών κλαμπ). Η αντίθεση με το Μουντιάλ Συλλόγων είναι ακόμη μία κίνηση αμφισβήτησης της ισχύουσας τάξης. Ολα αυτά είναι προεργασίες για τις αλλαγές που θα επιχειρηθούν να γίνουν το 2024, μια χρονιά-ορόσημο για το ποδόσφαιρο, αφού τότε θα πρέπει να ξαναγραφτεί το καλεντάρι της FIFA. Οι ημερομηνίες για τις εθνικές ομάδες, οι διοργανώσεις, τα πάντα.
Κατά σύμπτωση, είναι σε τέσσερα χρόνια, όταν και θα αρχίσουν να αλλάζουν τα πάντα στο ποδόσφαιρο, όπως είπε ο επικεφαλής εσόδων της Γιουβέντους. Και θα οδηγηθούμε προς ένα ποδόσφαιρο όπου οι ποδοσφαιριστές θα είναι όλο και πιο δυνατοί, τα συμβόλαια όλο και πιο ανίσχυρα για τις ομάδες, ενώ οι ποδοσφαιρόφιλοι θα θέλουν να βλέπουν όλο και λιγότερο ένα 90λεπτο ματς; Ίσως. Και έτσι να γίνει, άλλωστε, θα το συνηθίσουμε στο τέλος…
