Οι Κύπριες διατηρούνται στα κιλά τους… Είναι πιο αδύνατες απ’ ό,τι οι άλλες Ευρωπαίες, οι δεύτερες πιο αδύνατες στην Ευρώπη μετά τις Ιταλίδες.
Τι είναι αυτό που κάνει την Κύπρια να μην νιώθει τόση ικανοποίηση από τη ζωή της όσο άλλες Ευρωπαίες; Είναι η Κύπρος απ’ τις χειρότερες χώρες της Ευρώπης για να ζει μία γυναίκα; Η έρευνα της Eurostat που έχουμε ενώπιόν μας και τιτλοφορείται «στατιστικά πορτρέτα» – κυκλοφόρησε με αφορμή την Ημέρα της Γυναίκας στις 8 Μαρτίου – μπορεί να μην απαντά στο εν λόγω ερώτημα, δίνει ωστόσο άκρως ενδιαφέροντα στοιχεία για το προφίλ της.
Ο ομφάλιος λώρος
Όπως φαίνεται και στο γράφημα, οι Κύπριες γυναίκες εγκαταλείπουν το πατρικό τους έναν χρόνο νωρίτερα απ’ ό,τι οι… μαμάκες άντρες, και συγκεκριμένα στα 26,7 έτη έναντι 27,6 των αντρών. Βεβαίως ο μέσος Ευρωπαίος άντρας αφήνει το πατρικό του σπίτι σε μεγαλύτερη ηλικία απ’ ό,τι ο Κύπριος, και συγκεκριμένα στα 30,4, ενώ η μέση Ευρωπαία γυναίκα σε μεγαλύτερη ηλικία απ’ ό,τι η Κύπρια, και συγκεκριμένα στα 27,8, διαψεύδοντας τις εντυπώσεις. Παρ’ όλα αυτά υπάρχουν χώρες όπου γυναίκες και άντρες εγκαταλείπουν το πατρικό τους για να ξεκινήσουν τη δική τους ανεξάρτητη ζωή πολύ νωρίτερα. Για παράδειγμα, στη Δανία η γυναίκα αφήνει το πατρικό στα 20,7, ενώ οι νεαροί άντρες στα 21,3.
Ο γάμος
Οι Ευρωπαίες γυναίκες βάζουν «κουλούρα» στα 30,1, κατά μέσο όρο, ενώ οι άνδρες στα 33,2. Οι Κύπριες κάνουν τον πρώτο γάμο τους νωρίτερα, και συγκεκριμένα στα 28 σχεδόν, ενώ οι άντρες λίγο μετά απ’ τα 30.
Στην Αυστρία οι γυναίκες κάνουν πρώτα το πρώτο τους παιδί, κάπου εκεί στα 29, και παντρεύονται έναν χρόνο μετά. Αυτό ισχύει και σε πολλές άλλες χώρες, όπως το Βέλγιο, η Γαλλία, η Δανία, η Τσεχία, η Ιταλία, η Βρετανία, η Ισπανία κ.λπ.
Η σύνταξη
Λίγο πριν τα 62 της βγαίνει στη σύνταξη η Κύπρια γυναίκα, έναν χρόνο αργότερα απ’ ό,τι ο Κύπριος άντρας. Ουσιαστικά οι Κύπριες γυναίκες δουλεύουν τεσσεράμισι χρόνια περισσότερα απ’ ό,τι η μέση Ευρωπαία, που βγαίνει στη σύνταξη στα 57,5 της χρόνια (58 οι άντρες). Ισλανδία, Νορβηγία και Σουηδία έχουν από τα υψηλότερα όρια συνταξιοδότησης, που κυμαίνονται μεταξύ 63 και 65, και ισχύουν τόσο για τους άντρες όσο και για τις γυναίκες.
Μόνες ή με παιδιά
Στην Ευρώπη, το 7,7% των γυναικών ηλικίας 25-49 αφορά γυναίκες που είναι μόνες τους με τα παιδιά. Το αντίστοιχο ποσοστό των αντρών είναι μόλις 1,1%. Αξιοσημείωτο είναι επίσης το γεγονός ότι στην κατηγορία των ηλικιωμένων άνω το 65, το ποσοστό των γυναικών που ζουν μόνες τους ξεπερνά το 40%, τη στιγμή που αυτό των ανδρών είναι κάτω από το 20%.
Στην Κύπρο, το ποσοστό των γυναικών της ηλικιακής ομάδας 25-49 που ζουν μόνες με τα παιδιά τους ανέρχεται στο 6,5% και στους άντρες κάτω από το 1%. Στους άνω των 65 χρόνων, το 33,4% γυναικών ζουν μόνες, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό στους άντρες είναι μόλις 11,8%.
Υγεία να ‘χουμε
Οι Κύπριες γυναίκες ηλικίας 16-44 δηλώνουν ότι αισθάνονται υγιείς ή πολύ υγιείς. Οι πιο υγιείς, σύμφωνα με τις δηλώσεις τους, της Ευρώπης σε ποσοστό 94,5% (93,9% οι άντρες)! Στην Ευρώπη το αντίστοιχο ποσοστό των γυναικών είναι 86% (87% οι άντρες). Όσο όμως μεγαλώνει η Κύπρια το ποσοστό αυτό μειώνεται.
Στις ηλικίες από 45 έως 64, το 74% των Κυπρίων γυναικών (κάτι ανάλογο ισχύει και για τους άντρες) δηλώνουν υγιείς ή πολύ υγιείς. Ενώ στα 65 και πάνω το ποσοστό των γυναικών που δηλώνουν πως έχουν πολύ καλή υγεία μειώνεται στο 36% (48% το αντίστοιχο των αντρών).
Από τι πεθαίνουν;
Χαμηλότερος απ’ ό,τι ο μέσος ευρωπαϊκός όρος είναι και ο δείκτης των αιτιών θανάτου για τις Κύπριες. Συγκεκριμένα, στον καρκίνο η Κύπρια γυναίκα παρουσιάζεται πιο ανθεκτική σε σχέση με άλλες Ευρωπαίες, αφού μετρά 140 θανάτους ανά 100 χιλιάδες γυναίκες (200 θανάτους στην Ευρώπη). Από καρδιοπάθειες πεθαίνουν 69 γυναίκες ανά 100 χιλιάδες κατοίκους, με μέσο ευρωπαϊκό όρο τους 94. Από εγκεφαλοαγγειακές παθήσεις χάνονται 74 Κύπριες (79 ο μέσος ευρωπαϊκός όρος).
Τι ζωή κάνουν;
Τελικά οι Κύπριες, τι ποιότητα ζωής έχουν; Πόσο πίνουν; Πόσο καπνίζουν και πόσο γυμνάζονται; Σύμφωνα με τα στατιστικά, μόλις το 8,6% των Κυπρίων γυναικών πίνουν αλκοόλ έναντι 23% των Ευρωπαίων γυναικών. Το 14,9% καπνίζουν έναντι του 15,8% των Ευρωπαίων και το 20,9% αθλούνται έναντι 26,2% των Ευρωπαίων. Είναι πάντως από τις πιο αδύνατες στην Ευρώπη, δεύτερες πιο αδύνατες μετά τις Ιταλίδες, με μάζα σώματος 36,8% έναντι 43,7% της μέσης Ευρωπαίας.
Ρούχα και ταξίδια
Οι Κύπριες παρουσιάζονται να έχουν διαφορετικές συνήθειες από άλλες Ευρωπαίες σε ό,τι αφορά στη χρήση του διαδικτύου. Μόλις το 9% δηλώνει πως αγοράζει εισιτήρια για εκδηλώσεις από το διαδίκτυο (38% στην ΕΕ), 11% αγοράζει οικιακά είδη (43% στην ΕΕ), 13% μουσική (43% στην ΕΕ) και 6% ηλεκτρονικό εξοπλισμό (17% στην ΕΕ). Δείχνει όμως μεγάλο ενδιαφέρον για αγορές ρούχων και ταξιδιών μέσω του διαδικτύου! Το 61%, όπως δηλώνει, αγοράζει ενδύματα και υποδήματα (68% στην ΕΕ) και το 59% ταξίδια (51% στην ΕΕ).
Λίγες Κύπριες στην «κορυφή»
Το ένα τρίτο (33%) των ανώτερων διευθυντικών στελεχών στην ΕΕ είναι γυναίκες. Στην Κύπρο το ποσοστό αυτό είναι από τα πέντε χαμηλότερα στην Ευρώπη με ένα 26%. Μπορεί σε κανένα κράτος μέλος το αντίστοιχο ποσοστό των γυναικών να μην ξεπερνά το 50%, ωστόσο υπάρχουν και πολύ υψηλά ποσοστά, όπως στη Λετονία (47%), την Πολωνία και τη Σλοβενία (41%), τη Λιθουανία, την Ουγγαρία και τη Σουηδία (39%).
Το ενδιαφέρον ωστόσο που καταγράφουμε για την Κύπρο είναι πως το 2013 ο δείκτης κινείται ανοδικά και αυξάνονται οι γυναίκες σε ανώτερες θέσεις.
Στο Κοινοβούλιο
Στη Σουηδία οι θέσεις του Κοινοβουλίου τις οποίες κατέχουν γυναίκες ξεπερνούν το 46%. Στη Φινλανδία το 42%, στο Βέλγιο το 40,2% , στην Ισπανία το 38,8% και στη Δανία το 37,4%.
Ο δε μέσος όρος της Ευρώπης είναι το 29% και της Κύπρου 17,9%. Υπάρχουν και χειρότερα, όπως στην Ουγγαρία, όπου οι γυναίκες αποτελούν το 10% του Κοινοβουλίου, η Μάλτα το 14%, η Λετονία το 17%, κι εμείς ακολουθούμε για άλλη μια φορά στον πάτο.
Για να μην μηδενίζουμε βεβαίως τα δεδομένα, η πρόοδος που έγινε στην πορεία των χρόνων είναι σημαντική, εάν αναλογιστεί κανείς πως το 2003 ξεκινήσαμε με αντιπροσώπευση των γυναικών στη Βουλή της τάξης του 11%. Με κάποιες αυξομειώνεις φτάσαμε στο σήμερα. Σημασία έχει να διατηρήσουμε το ποσοστό και να το ανεβάσουμε.
Ποιος μένει στο σπίτι για να φροντίσει τα παιδιά;
Κι όμως, παρά την αντίθετη επικρατούσα άποψη, υπάρχουν άντρες οι οποίοι μένουν στο σπίτι, ανενεργοί, για να φροντίζουν τα παιδιά την ώρα που οι γυναίκες βρίσκονται στην αγορά εργασίας.
Μάλιστα, εδώ η Κύπρος κάνει τη διαφορά σε σχέση με τον μέσο όρο της ΕΕ.
Συγκεκριμένα, ενώ το 2016 στην ΕΕ το ποσοστό των αντρών που επέλεγαν να μείνουν εκτός εργασίας για να φροντίζουν τα παιδιά ήταν 4,3%, στην Κύπρο ήταν πάνω από το διπλάσιο, αγγίζοντας το 9,6%. Θα μπορούσε κανείς να ισχυριστεί ότι αυτό ισχύει λόγω της οικονομικής κρίσης και λόγω του γεγονότος ότι ένα μεγάλο ποσοστό ανδρών έμεινε άνεργο.
Αυτό ίσως ισχύει εν μέρει, χωρίς ωστόσο να είναι πανάκεια, αφού ο δείκτης αυτός, με κάποιες, αυξομειώσεις παραμένει σε μια σταθερή πορεία από το 2002.
Ο δείκτης των γυναικών από την άλλη είναι καθοδικός. Το 2004, το 76% των γυναικών παρέμεναν ανενεργές για να φροντίζουν τα παιδιά και το νοικοκυριό. Σήμερα το ποσοστό αυτό έχει μειωθεί στο 58%, ενώ το 2014 είχε φτάσει και το 47%. Μεγάλο το χάσμα με τις γυναίκες της Ευρώπης, οι οποίες μόλις στο 30,7% επιλέγουν να μένουν ανενεργές για να συντηρούν το σπίτι και την οικογένεια. Στη Δανία, μόλις το 6,9% των γυναικών επιλέγουν να μένουν σπίτι για να φροντίζουν τα παιδιά. Πιο κοντά στην Κύπρο είναι η Ιρλανδία, με τη χώρα μας να έχει τον χειρότερο δείκτη και σε αυτό το ζήτημα.
Το μαγείρεμα
Στο ερώτημα ποιος κάνει το καθημερινό μαγείρεμα και τις οικιακές εργασίες, το χάσμα μεταξύ ανδρών και γυναικών στην Κύπρο είναι από τα υψηλότερα στην ΕΕ και φτάνει στο 54% (45% στην ΕΕ, 19% στη Σουηδία), με τις γυναίκες βεβαίως να είναι αυτές που κάνουν τη δουλειά…
Σε ένα άλλο άκρως ενδιαφέρον ερώτημα, ποιος έχει τη φροντίδα και την εκπαίδευση των παιδιών, το χάσμα μειώνεται στο 21% και είναι μάλιστα μικρότερο απ’ ό,τι στην ΕΕ (24%). Υπάρχουν βεβαίως και οι χώρες πρότυπα, όπως η Σουηδία, όπου το χάσμα εδώ είναι μόλις στο 6%. Σε καμία χώρα δεν υπερισχύουν οι άντρες στα δύο αυτά ερωτήματα…
Χάσμα αμοιβών: Και κάτι για το οποίο να υπερηφανευόμαστε
Σύμφωνα με τους δείκτες της Eurostat, το χάσμα αμοιβών μεταξύ αντρών και γυναικών στην Κύπρο έχει μειωθεί την πενταετία 2010-2015 και μάλιστα είναι μικρότερο και από τον μέσο όρο της Ευρώπης!
Το 2010 συγκεκριμένα, το χάσμα αμοιβών ήταν 16,8% στην Κύπρο, ενώ το 2015 έπεσε στο 14%. Όσο περίπου και στην Ισπανία.
Αντίστοιχα στην Ευρώπη ξεκίνησε το 2010 με 16,4%, αυξήθηκε το 2012 σε 17,2 για να πάρει ξανά πτωτική πορεία και να επανέλθει το 2015 στα επίπεδα περίπου του 2010, αγγίζοντας το 16,2%.
Βεβαίως υπάρχουν και χειρότερες επιδόσεις απ’ ό,τι στην Κύπρο, και μάλιστα σε προηγμένες χώρες. Για παράδειγμα, στην Αυστρία το χάσμα αμοιβών μεταξύ των δύο φύλων είναι στο 21,7%, ξεκινώντας από 24% το 2015. Παρόμοιο ποσοστό παρουσιάζουν η Τσεχία και το Ηνωμένο Βασίλειο, ενώ στη Δανία το μισθολογικό χάσμα είναι 15,1%.
Μεγάλο ενδιαφέρον έχει και ο πίνακας που παρουσιάζει τη βουτιά στο χάσμα του ποσοστού εργοδότησης ανδρών και γυναικών. Το 2005 η διαφορά στην εργοδότηση μεταξύ των δύο φύλων ήταν στο 21,7%. Το 2016 έπεσε στο 9,7%, ενώ στην Ευρώπη είναι υψηλότερο και αγγίζει το 11,6%, παρότι ξεκίνησε από πολύ πιο κάτω μια δεκαετία πριν. Αυτό καταδεικνύει πως το φύλο παίζει πλέον μικρότερο ρόλο στις προσλήψεις που γίνονται.
Πηγή: Πολίτης
Άρθρο: Μιράντα Λυσάνδρου, Νικόλας Γεωργίου