Ο καρκίνος του στόματος είναι μια από τις 10 πιο συχνές μορφές καρκίνου παγκοσμίως.
Σύμφωνα με στοιχεία του Παγκόσμιου Οργανισμού υγείας ο καρκίνος του στόματος σκοτώνει 1 άνθρωπο κάθε ώρα σε καθημερινή βάση.
Δυστυχώς αυτό συμβαίνει λόγω έλλειψης ενημέρωσης του κοινού, με αποτέλεσμα η διάγνωση να γίνεται στα τελευταία στάδια, όταν είναι πλέον αργά. Ακόμη και στις μέρες μας πολλοί ανθρώποι δεν γνωρίζουν ότι ο καρκίνος μπορεί να εμφανιστεί μέσα στη στοματική κοιλότητα. Με αποτέλεσμα να αγνοούν τους παράγοντες κινδύνου ή αλλιώς καρκινογόνους παράγοντες και να μην μπορούν να προστατευτούν.
Σε ποιες θέσεις στο στόμα μπορεί να εμφανιστεί;
Ο καρκίνος μπορεί να εκδηλωθεί παντού. Στα ούλα, στον ουρανίσκο, στα μάγουλα, στη γλώσσα, στα χείλη, στο έδαφος του στόματος, στα οστά των γνάθων. Η πιο συχνή θέση εμφάνισης του καρκίνου του στόματος είναι το κάτω χείλος και ενδοστοματικά τα πλάγια χείλη της γλώσσας. Ο καρκίνος εμφανίζεται στο στόμα με πολλές διαφορετικές μορφές. Δεν είναι απαραίτητο δηλαδή να εμφανίζεται με την μορφή όγκου ή ογκιδίου. Μπορεί να εμφανιστεί με την μορφή λευκής πλάκας, ερυθρής περιοχής, διάβρωσης , έλκωσης, πληγής και τέλος όγκου.
Ποια είναι η αιτιολογία του καρκίνου;
Η παθογένεια του καρκίνου οφείλεται σε ένα πολύπλοκο μηχανισμό ο οποίος δεν έχει ακόμη πλήρως διευκρινιστεί. Ο μηχανισμός αυτός εκφράζεται ως διαταραχή των κυτταρικών λειτουργιών λόγω της επίδρασης πληθώρας εξωγενών παραγόντων. Οι γνωστοί μέχρι σήμερα εξωγενείς καρκινογόνοι παράγοντες κατατάσσονται σε τρεις μεγάλες ομάδες:
1. Χημικές ουσίες – ΚΑΠΝΙΣΜΑ
Το κάπνισμα πούρων ή πίπας σε αντίθεση με τα τσιγάρα εμφανίζει μεγαλύτερη σχέση με τον καρκίνο του στόματος. Το οινόπνευμα σε συνδυασμό με το κάπνισμα παίζει σημαντικό ρόλο στην αύξηση της συχνότητας των προκαρκινικών βλαβών. Το οινόπνευμα από μόνο του δεν είναι καρκινογόνο αλλά διευκολύνει τη διάχυση των παραγωγών του καπνίσματος στα κύτταρα .
2. Ακτινοβολίες
Όπως είναι η ηλιακή ακτινοβολία και τα ραδιενεργά στοιχεία. Συγκεκριμένα , άτομα τα οποία λόγω του επαγγέλματος τους είναι εκτεθειμένα για μεγάλα χρονικά διάστηματα στην ηλιακή ακτινοβολία παρατηρούνται συχνά αλλοιώσεις στο κάτω χείλος τους.
3. Ιοί
Όπως είναι ο ιός HPV (ιός ανθρωπίνων θηλωμάτων)
4. Χρόνιοι ερεθιστικοί και τραυματαγόνοι παράγοντες
Όπως είναι τα κατεστραμμένα και οξύαιχμα δόντια, κακή στοματική υγιεινή, προσθετικές εργασίες και οδοντοστοιχίες που δεν εφαρμόζουν καλά. Τα καρκινώματα εντοπίζονται σχεδόν πάντα επιφανειακά και αυτό τα καθιστά εμφανή και προσιτά στην εξέταση στα αρχικά τους στάδια.
Επομένως είναι εύκολη και σημαντική η πρώιμη διάγνωση ώστε να γίνει εγκαίρως η παραπομπή των ασθενών για θεραπεία με σκοπό την αποτελεσματική αντιμετώπιση του καρκίνου του στόματος. Τα καρκινώματα εμφανίζονται συχνότερα σε μεγάλες ηλικίες άνω των 45 ετών αν και την τελευταία δεκαετία παρατηρούνται αρκετά κρούσματα δυστυχώς και σε νεότερα άτομα. Nέους ηλικίας ακόμη και κάτω των 30 ετών χτυπά ο καρκίνος του στόματος, γεγονός που έχει ανησυχήσει την επιστημονική κοινότητα. Σε κοινωνίες που ακολουθούν το δυτικό τρόπο ζωής οι άνδρες προσβάλλονται συχνότερα συγκριτικά με τις γυναίκες, η αναλογία όμως πλέον τείνει να ανατραπεί. Αρχικά αυτές οι βλάβες είναι ασυμπτωματικές και δεν προκαλούν πόνο στον ασθενή. Ωστόσο, σε προχωρημένα στάδια οι βλάβες αυτές μπορεί να είναι επώδυνες και να δυσκολεύουν τον ασθενή στη μάσηση ή την ομιλία. Όταν ο οδοντίατρος εντοπίσει παρόμοιες ύποπτες βλάβες στη στοματική κοιλότητα οφείλει να ενημερώσει τον ασθενή ώστε να διενεργηθεί η βιοψία αυτών. Οι ασθενείς με καρκίνο στο κάτω χείλος εμφανίζουν ποσοστό πενταετούς επιβίωσης που ξεπερνάει το 90%, ενώ σε ασθενείς με καρκίνο στη γλώσσα η πενταετής επιβίωση κυμαίνεται στο 20-30%.
Θεραπεία
Ο ασφαλέστερος τρόπος αποτελεσματικής αντιμετώπισης του καρκίνου του στόματος αλλά και γενικά του καρκίνου είναι η πρόληψη. Την κύρια ευθύνη της στοματικής κοιλότητας την έχει ο οδοντίατρος. Είναι υπεύθυνος να επηρεάσει το κοινό για ένα πιο υγιεινό τρόπο ζωής και για μια καλύτερη στοματική υγεία. Σε κάθε επίσκεψη του ασθενή ο οδοντίατρος οφείλει να εξετάζει ενδελεχώς τη στοματική κοιλότητα για την έγκαιρη διάγνωση είτε των προκαρκινικών βλαβών προτού αυτές εξελιχθούν είτε των ίδιων των καρκινωμάτων με σκοπό την έγκαιρη και επιτυχή αντιμετώπιση τους. Βέβαια, ευθύνες καταλογίζονται και στους ασθενείς. Είναι εύλογο, ότι άτομα που δεν συνηθίζουν να επισκέπτονται τον οδοντίατρο και παραμελούν τη στοματική τους υγεία δεν μπορούν σαφώς να διαγνωσθούν, τουλάχιστον έγκαιρα.
- Πρέπει λοιπόν το στόμα σας να ελέγχεται τακτικά από κάποιον οδοντίατρο, ακόμη και αν φοράτε οδοντοστοιχίες, κυρίως αν καπνίζετε ή καταναλώνετε πάνω από 3 αλκοολούχα ποτά την ημέρα.
- Όταν βουρτσίζετε να ελέγχετε το στόμα σας για τυχόν βλάβη, η οποία αν δεν υποχωρήσει εντός 2 εβδομάδων θα πρέπει να ζητάτε τη συμβουλή του οδοντίατρου σας.
- Τέλος σε περίπτωση αιμορραγίας ή ξαφνικού προβλήματος στα ούλα ή μετακίνησης δοντιών πρέπει να επισκεφτείτε τον οδοντίατρο σας. Η πρόληψη στηρίζεται κυρίως στην αποφυγή των καρκινογόνων παραγόντων. Η αποφυγή από το κάπνισμα και η μέτρια -λελογισμένη χρήση οινοπνευματώδων ποτών παράλληλα με διατήρηση καλής στοματικής υγιεινής συμβάλλουν σημαντικά στη μείωση της συχνότητας εμφάνισης του καρκίνου του στόματος. Όσοι καταναλώνουν μεγάλες ποσότητες αλκοόλ και είναι βαρείς καπνιστές, έχουν 38 φορές περισσότερες πιθανότητες ανάπτυξης καρκίνου από εκείνους που απέχουν από το αλκοόλ και τον καπνό.
Ο δεύτερος καλύτερος τρόπος αντιμετώπισης του καρκίνου είναι η πρώιμη διάγνωση και θεραπεία. Όσο πιο πρώιμο είναι το στάδιο που ανιχνεύεται ο καρκίνος τόσο πιο ψηλό είναι το ποσοστό πενταετούς επιβίωσης. Η θεραπεία είναι συνήθως η χειρουργική εξαίρεση της βλάβης η οποία συνδυάζεται με ακτινοθεραπεία και χημειοθεραπεία.
Όλα ξεκινούν εδώ: Στόμα υγιές=Σώμα υγιές.
Δρ Μαρία Λακκοτρύπη, Οδοντίατρος
