Η αλματώδης διόγκωση της ανεργίας και κυρίως ανάμεσα στους νέους στην Κύπρο και στην Ευρώπη προσλαμβάνει πλέον εξαιρετικά ανησυχητικές διαστάσεις. Χειροπιαστός είναι ο κίνδυνος δημιουργίας μιας χαμένης γενιάς ανέργων, με όλες τις συνεπακόλουθες επιπτώσεις, καθώς διαγράφονται περιορισμένες ως ανύπαρκτες οι προοπτικές πρόσβασης στην αγορά εργασίας.
Στην Κύπρο, ο δείκτης της ανεργίας ανάμεσα στους νέους κάτω των 25 ετών έχει εκτοξευθεί στο 32,3% (Μάρτης, στοιχεία Eurostat), δηλαδή ένας στους τρεις είναι εκτός παραγωγικής διαδικασίας.
Από τα τελευταία στοιχεία της εγγεγραμμένης ανεργίας (Απρίλης 2013) προκύπτει ότι 12.033 νέοι, ηλικίας 20-29 ετών είναι εκτός εργασίας. Ωστόσο, η ανεργία ανάμεσα στους νέους είναι σε απόλυτους αριθμούς μεγαλύτερη, δεδομένου ότι η πραγματική γενική ανεργία κυμαίνεται γύρω στις 58.000 άτομα.
Και ενώ η ανεργία ανάμεσα στους νέους εξελίσσεται σε ασήκωτο βάρος, υπολογίζεται ότι ετησίως 6.500 νέοι πτυχιούχοι, με μεγάλες προσδοκίες και πολλά όνειρα προστίθενται στην εγχώρια αγορά εργασίας και συνωστίζονται στην εξεύρεση μιας θέσης εργασίας. Η υποαπασχόληση και η ετεροαπασχόληση μοιάζει να είναι η καλύτερη περίπτωση εργοδότησης αντί της ανεργίας, αλλά και πάλι οι προοπτικές είναι περιορισμένες.
Νέοι άνεργοι με πτυχία
Σε μερικές εβδομάδες περίπου 2.000 φοιτητές, απόφοιτοι του ΤΕΠΑΚ και του Πανεπιστήμιου Κύπρου και μερικές εκατοντάδες απόφοιτοι των ιδιωτικών πανεπιστημίων, στη χώρα μας, θα πάρουν το πτυχίο τους και θεωρητικά θα διοχετευθούν στην αγορά εργασίας.
Συγκεκριμένα, από το ΤΕΠΑΚ αποφοιτούν 457 φοιτητές, με την πλειονότητα, 167 σπουδαστές, να είναι απόφοιτοι νοσηλευτικής. Η δεύτερη μεγάλη κατηγορία, 31 φοιτητές, θα πάρουν πτυχίο στη διοίκηση ξενοδοχείων και τουρισμού και άλλοι τόσοι πτυχίο μηχανολόγου μηχανικού. Η τέταρτη μεγάλη ομάδα, 28 φοιτητές, θα πάρει πτυχίο επικοινωνίας και σπουδών διαδικτύου.
Ανατρέχοντας στα τελευταία στοιχεία της Στατιστικής Υπηρεσίας στον τομέα της εκπαίδευσης, διαπιστώνεται ότι το ακαδημαϊκό έτος 2010-2011 οι Κύπριοι απόφοιτοι αριθμούσαν 2.762 (από Ιδρύματα εντός και εκτός Κύπρου). Όσον αφορά τον κλάδο σπουδών σε επίπεδο πανεπιστημίου, η πλειοψηφία, 799 απόφοιτοι, ήταν στη διοίκηση επιχειρήσεων, 541 στα παιδαγωγικά, και ακολουθούσουν οι κλάδοι ανθρωπιστικών σπουδών και κοινωνικών σπουδών, με 273 και 271 απόφοιτους, αντίστοιχα.
Το σύνολο των αποφοίτων από ιδρύματα μη πανεπιστημιακού επιπέδου, κατά το ίδιο ακαδημαϊκό έτος, αριθμούσαν 2.291 άτομα, εκ των οποίων οι 1.320 ήταν στον κλάδο της διοίκησης επιχειρήσεων και η δεύτερη ομάδα με 293 φοιτητές στον κλάδο της υγείας.
Υπερπροσφορά πτυχιούχων
Το ζήτημα της επιλογής από τους μαθητές κορεσμένων κλάδων σπουδών είναι διαχρονικό και σίγουρα δεν είναι μόνο κυπριακό. Το κόστος των σπουδών των παιδιών για μια οικογένεια συχνά είναι τεράστιο και ακόμη μεγαλύτερο είναι το κόστος για την οικονομία όταν χιλιάδες νέοι αποτελούν αδρανές εργατικό δυναμικό.
Ο δρ Βασίλης Πρωτοπαπάς, προϊστάμενος της Υπηρεσίας Σπουδών και Φοιτητικής Μέριμνας στο ΤΕΠΑΚ, σημειώνει ότι «η Κύπρος έχει να επιδείξει ένα από τα υψηλότερα ποσοστά παγκοσμίως αποφοίτων δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης που συνεχίζουν σπουδές στην τριτοβάθμια και αυτό σημαίνει ότι η συντριπτική πλειοψηφία των νέων μας αποφεύγει συνειδητά και επιμελώς την επιλογή τεχνικών επαγγελμάτων και επαγγέλματα χωρίς ακαδημαϊκά προσόντα». Είναι σαφές, δηλώνει ο δρ Πρωτοπαπάς, ότι η μικρή κυπριακή οικονομία, εκ των πραγμάτων, αδυνατεί να απορροφήσει τόσο μεγάλο ποσοστό νέων πτυχιούχων σε διάφορους κλάδους όπως π.χ. ανθρωπιστικών και κοινωνικών επιστημών ή των Οικονομικών που παρατηρείται υπερπαραγωγή πτυχιούχων.
Αναφερόμενος στις επιλογές των μαθητών, ο δρ Πρωτοπαπάς σημείωσε ότι «πολλοί μαθητές εξασφαλίζουν θέσεις στην Ελλάδα και στην Κύπρο σε δεύτερες και τρίτες επιλογές τους και καταλήγουν να σπουδάζουν αντικείμενα που δεν τους ενδιαφέρουν πραγματικά, αλλά το πράττουν διότι δεν μπόρεσαν να εξασφαλίσουν θέση στις βασικές τους επιλογές και έχουμε το φαινόμενο «των δυστυχισμένων φοιτητών», οι οποίοι καταλήγουν, όταν βρουν δουλειά, να ασχολούνται με κάτι που δεν τους ικανοποιεί».
Επί του ζητήματος αυτού, ο δρ Πρωτοπαπάς σημειώνει ότι «είναι καιρός να γίνει σοβαρή συζήτηση κατά πόσο χρειαζόμαστε τόσες θέσεις φοίτησης στην Ελλάδα, σε κλάδους μάλιστα, που δεν έχουν καμία επαγγελματική προοπτική» και φέρνει ως παράδειγμα, ότι λειτουργούν Τμήματα Νοσηλευτικής και Παιδαγωγικής, τόσο στα δημόσια όσο και στα ιδιωτικά κυπριακά πανεπιστήμια και συνάμα εκατοντάδες μαθητές επιλέγουν σπουδές σε αυτά στην Ελλάδα, όταν και οι δύο κλάδοι είναι υπερκορεσμένοι.
Χίλιοι απόφοιτοι
Το Πανεπιστήμιο Κύπρου θα επιδώσει σύντομα πτυχία σε 1000 και πλέον απόφοιτους. Από αυτούς 1080 είναι απόφοιτοι πρώτου πτυχίου, 290 μάστερ και 25-30 διδακτορικοί. Τον Φεβρουάριο αποφοίτησαν άλλοι 200 πτυχιακοί φοιτητές, δηλαδή συνολικά 1600 αυτή τη χρονιά.
Ο Φίλιππος Παττούρας, προϊστάμενος της Υπηρεσίας Σπουδών και Φοιτητικής Μέριμνας στο Πανεπιστήμιο Κύπρου, εστίασε την προσοχή του «στο διαχρονικό ερώτημα, τι κάνουν οι απόφοιτοι και πού εργοδοτούνται; Θέμα που τώρα συνεπεία της οικονομικής κρίσης καθίσταται εντονότερο». Και δηλώνει ότι «αν και το Πανεπιστήμιο Κύπρου δεν είναι γραφείο εξεύρεσης εργασίας, εντούτοις λαμβάνει σοβαρά υπόψη του τις αλλαγές στην αγορά εργασίας και μολονότι συνεχίζουμε να προσφέρουμε τους παραδοσιακούς κλάδους σπουδών, υπάρχει προβληματισμός ως προς τις κινήσεις μας στο προβλεπτό μέλλον, μετά το 2014». Στο πλαίσιο αυτό, προσθέτει, προσφέρουμε και τη μηχανική πετρελαίων και θα ακολουθήσει και η δημιουργία της Ιατρικής Σχολής, ενώ στα επόμενα χρόνια μελετούμε πού θα δώσουμε δυνάμεις, στο πλαίσιο που το επιτρέπουν οι οικονομικές δυνατότητες του Ιδρύματος.
Ο κ. Παττούρας σημειώνει επίσης σε μια προσπάθεια στήριξης των φοιτητών, μέσω του Γραφείου Σταδιοδρομίας, ενισχύεται η συνεργασία του Ιδρύματος με την αγορά εργασίας «και τοποθετούμε φοιτητές σε επιχειρήσεις για απόκτηση εργασιακής εμπειρίας, για περίοδο 8-10 εβδομάδων, ένα μέτρο που δρομολογείται από πέρσι και φέτος θα ενισχυθεί». Αυτή η συνεργασία με τον ιδιωτικό τομέα, σημειώνει ο κ. Παττούρας, έχει αμοιβαία οφέλη για τις συμβαλλόμενες πλευρές.
Πηγή: ΦΙΛΕΛΕΥΘΕΡΟΣ