Σοβαρό πλήγμα δέχθηκε ο πλούτος των Κυπρίων τα τελευταία έξι χρόνια, με τη μεγαλύτερη συρρίκνωση να παρατηρείται στην αξία των ακινήτων που διαθέτουν 352.436 ιδιοκτήτες ακίνητης περιουσίας. Σοβαρό ήταν το πλήγμα και στις καταθέσεις, μετά τις πρωτοφανείς αποφάσεις του Eurogroup τον Μάρτιο του 2013, για κλείσιμο της Λαϊκής Τράπεζας και κούρεμα των καταθέσεων στην Τράπεζα Κύπρου. Το γεγονός αυτό είχε ως επακόλουθο να κάνουν φτερά σε μια νύκτα και οι επενδύσεις στους τραπεζικούς τίτλους των δύο τραπεζών και να συρρικνωθούν περαιτέρω οι αξίες των τίτλων των υπόλοιπων εισηγμένων εταιρειών στο ΧΑΚ. Από τα στοιχεία που συγκεντρώσαμε φαίνεται να προκύπτει ότι στο διάστημα αυτό χάθηκε πλούτος πέραν των €60 δισ.Απώλειες €40 δισ. στα ακίνητα
Με βάση τις πωλήσεις που έγιναν στο Κτηματολόγιο από το 2008 μέχρι και σήμερα, προκύπτει ότι η πτώση της τιμής των οικιστικών ακινήτων ξεπέρασε κατά μέσο όρο το 20%, ενώ υπήρχαν οικιστικά ακίνητα που απώλεσαν μέχρι και το 45% της αξίας τους. Ειδικότερα, όπως μας λέχθηκε, ενώ η αξία μιας οικίας σε μισό οικόπεδο λίγο έξω από το κέντρο της πρωτεύουσας το 2008 κυμαινόταν γύρω στις €500.000, σήμερα η αξία της ίδια οικίας μειώθηκε στις €300.000, αλλά και πάλι είναι δύσκολο έως αδύνατο να βρεθεί αγοραστής. Στην Πάφο, ενώ η αξία ενός διαμερίσματος δύο υπνοδωματίων βρισκόταν στα €180.000 το 2008, σήμερα δεν υπάρχει αγοραστής ούτε για κάτω από €100.000.
Μια μεζονέτα στον Πρωταρά που πωλείτο €450.000 σήμερα μειώθηκε στις €250.000, ενώ διαμέρισμα δύο υπνοδωματίων που πωλείτο το 2008 στις €300.000 σήμερα διατίθεται στις €180.000, αλλά δεν υπάρχουν αγοραστές.
Ακόμη πιο δραματική είναι η εικόνα στα επαγγελματικά ακίνητα. Εξαιτίας του κλεισίματος πολλών επιχειρήσεων, εμπορικών καταστημάτων και υποκαταστημάτων των τραπεζών, υπάρχει σωρεία ξενοίκιαστων γραφείων και εμπορικών καταστημάτων. Με τη φούσκα των ακινήτων, που είχε προηγηθεί της οικονομικής κρίσης, είχαν ανεγερθεί μαζικά πολλά εμπορικά καταστήματα, καθώς επίσης και γραφειακοί χώροι, με αποτέλεσμα να υπάρχει υπερπροσφορά στην αγορά. Τώρα, με την όλη κατάσταση το πρόβλημα είναι εντονότερο, με σημαντικό αριθμό τέτοιων ακινήτων να παραμένουν ξενοίκιαστα για μεγάλο διάστημα. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η λεωφόρος Μακαρίου, στην πρωτεύουσα. Ενώ άλλοτε έσφυζε από ζωή, καθώς αποτελούσε τη βασική εμπορική οδό, σήμερα τα πλείστα καταστήματα είναι ξενοίκιαστα και είναι λίγοι οι καταναλωτές που μεταβαίνουν εκεί για να πραγματοποιήσουν τα ψώνια τους, από τα ελάχιστα καταστήματα που συνεχίζουν να λειτουργούν.
Κανείς δεν μπορεί να πει με σιγουριά πόση ήταν η συνολική απομείωση των αξιών των ακινήτων τα τελευταία αυτά χρόνια, διότι οι τελευταίες διαθέσιμες αξίες, πλην της επανεκτίμησης που έγινε σε τιμές του 2013, είναι από το 1980. Ωστόσο, αν λάβουμε υπόψη τις δηλώσεις του υπουργού Εσωτερικών, Σωκράτη Χάσικου, ότι η επανεκτίμηση των αξιών μόνο των ακίνητων ιδιωτικών περιουσιών ανέρχεται συνολικά στα €200 δισ. και ότι τα τελευταία χρόνια κατά μέσο όρο η πτώση των τιμών των ακινήτων είναι πέραν του 20%, τότε, προκύπτει ότι απωλέστηκαν τουλάχιστον €40 δισ. από την αξία των ακινήτων.
Συρρίκνωση καταθέσεων
Τα όσα διαδραματίστηκαν στην χώρα μας τα τελευταία χρόνια, με κερασάκι στην τούρτα το κούρεμα των καταθέσεων, οδήγησαν σε συρρίκνωση των ξένων και ντόπιων καταθέσεων στο τραπεζικό σύστημα. Τέλος του Δεκεμβρίου του 2012 οι καταθέσεις έφταναν στα €70,15 δισ., ενώ τον Ιανουάριο του 2013 υποχώρησαν στα €68,42 δισ. και τον Φεβρουάριο στα €67,47 δισ. Από τα €63,71 δισ. καταθέσεις τον Μάρτιο του 2013 πριν από το κούρεμα, μας έμειναν μόνο €45,7 δισ. καταθέσεις τέλος Οκτωβρίου. Φέτος, δηλαδή, χάσαμε €18,01 δισ. καταθέσεις.
Εξαιτίας του κουρέματος των καταθέσεων απωλέστηκαν €9,4 δισ. στις δύο μεγάλες τράπεζες Κύπρου και Λαϊκή. Από αυτά, τα €4 δισ. αφορούσαν τους ανασφάλιστους καταθέτες της Λαϊκής Τράπεζας, δηλαδή τις καταθέσεις πέραν των €100.000, και τα υπόλοιπα €5,4 δισ. το κούρεμα κατά 47,5% των καταθέσεων άνω των €100.000 στην Τράπεζα Κύπρου.
Αξίζει επίσης να σημειωθεί ότι για να μπορέσει να συνεχίσει απρόσκοπτα τη λειτουργία του, ο Συνεργατισμός έλαβε κρατική στήριξη ύψους €1,5 δισ., ενώ η Τράπεζα Κύπρου και η Ελληνική Τράπεζα προχώρησαν σε ανακεφαλαιοποίηση με ιδιωτικά κεφάλαια. Για την ανακεφαλαιοποίηση της Τράπεζας Κύπρου χρειάστηκαν €1 δισ., ενώ για την Ελληνική Τράπεζα άλλα €426 εκατ.· στο ποσό αυτό περιλαμβάνεται και η εξάσκηση των MAK.
Χάθηκαν €5,54 δισ. επενδύσεις
Αρχικά, η οικονομική κρίση και ακολούθως οι αποφάσεις του Eurogroup για κλείσιμο της Λαϊκής Τράπεζας και κούρεμα των καταθέσεων στην Τράπεζα Κύπρου έδωσαν τη χαριστική βολή και στο κυπριακό χρηματιστήριο, το οποίο από το τέλος του 2009 μέχρι σήμερα απώλεσε €5,54 δισ. από την κεφαλαιοποίησή του.
Το 2009, η κεφαλαιοποίηση του ΧΑΚ βρισκόταν στα €14,17 δισ., ενώ σήμερα συρρικνώθηκε στα €8,63 δισ., δηλαδή παρατηρείται απώλεια της τάξης του 39,10%. Να σημειωθεί ότι η συρρίκνωση της κεφαλαιοποίησης του ΧΑΚ ήταν κατά πολύ μεγαλύτερη, μετά τον μηδενισμό των τίτλων της Λαϊκής Τράπεζας και την απομείωση και τη σχεδόν εξαφάνιση των τίτλων των παλιών μετόχων της Τράπεζας Κύπρου, που συρρικνώθηκαν στο 0,3% του συνολικού μετοχικού κεφαλαίου.
Από τα στοιχεία του ΧΑΚ, προκύπτει ότι η κεφαλαιοποίηση της Τράπεζας Κύπρου τέλος του 2009 ανερχόταν στα €2,94 δισ., ενώ τέλος του 2012 συρρικνώθηκε στα €450,58 εκατ. Η μετοχή της Τράπεζας, από τα €4,92 που διαπραγματευόταν τον Δεκέμβριο του 2009, υποχώρησε τέλος του 2012 στα €0,25.Η κεφαλαιοποίηση της Λαϊκής Τράπεζας ανερχόταν τέλος του 2009 στα €1,93 δισ. Και τέλος του 2012 περιορίστηκε στα €150,09 εκατ. Η μετοχή της Τράπεζας, από τα €2,29 που διαπραγματευ- όταν τον Δεκέμβριο του 2009, υποχώρησε τέλος του 2012 στα €0,04. Η όλη κατάσταση δεν άφησε ανεπηρέαστους τους τίτλους της Ελληνικής Τράπεζας, με την κεφαλαιοποίηση να περιορίζεται τέλος του 2012 στα €105,68 εκατ. από €369,60 εκατ. που ήταν το 2009. Η μετοχή της Τράπεζας, από τα €1,20 που διαπραγματευόταν τον Δεκέμβριο του 2009, υποχώρησε τέλος του 2012 στα €0,17.
Απομείωση μισθών έως και 40%
Πέρα από τις απανωτές αποκοπές των μισθών και των ωφελημάτων στον δημόσιο τομέα και τον μηδενισμό των εισοδημάτων δεκάδων χιλιάδων συμπολιτών μας που έχασαν τις θέσεις εργασίας τους, διότι οι επιχειρήσεις τους έκλεισαν στο διάστημα των τελευταίων έξι ετών με την ανεργία να χτυπά κόκκινο, δεκάδες χιλιάδες εργαζόμενοι στον ιδιωτικό τομέα είδαν τα εισοδήματά τους να συρρικνώνονται κατ’ επανάληψη τα τελευταία χρόνια.
Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις, οι μισθοί μαζί με τα διάφορα ωφελήματα στον ιδιωτικό τομέα μειώθηκαν κατά μέσο όρο γύρω στο 25%. Όπως μας αναφέρθηκε, υπήρξαν και περιπτώσεις που οι μειώσεις μισθών και ωφελημάτων άγγιξαν το 40%. Σε πολλές περιπτώσεις, επιχειρήσεις για να μπορέσουν να επιβιώσουν της κρίσης και να συνεχίσουν να εργοδοτούν όσο το δυνατόν περισσότερο από το προσωπικό τους προχώρησαν σε αποκοπές μισθών και μείωση των ωρών εργασίας των εργαζομένων.
Σε άλλες περιπτώσεις, επιχειρήσεις προχώρησαν σε αποκοπή μισθών και αύξηση των ετήσιων αδειών. Σύμφωνα με στοιχεία, τα τελευταία δύο χρόνια στη χώρα μας χρεοκόπησαν 5.000 εταιρείες που απασχολούσαν μέχρι 9 υπαλλήλους, ενώ από την αρχή της κρίσης εκτιμάται ότι έκλεισαν συνολικά 7.000 επιχειρήσεις.
Πηγή: ΦΙΛΕΛΕΥΘΕΡΟΣ