Πολιτικά και διπλωματικά μέτρα αναδεικνύουν σε πρώτο χρόνο οι «επιλογές» που υποβάλλουν η Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Εξωτερικής Δράσης και η Κομισιόν προς τα 28 κράτη-μέλη, αναφορικά με τις έκνομες δραστηριότητες της Τουρκίας, στην ΑΟΖ της Κυπριακής Δημοκρατίας. Ο «ΦΙΛΕΛΕΥΘΕΡΟΣ» έλαβε γνώση των προτεινόμενων μέτρων, τα οποία περιλαμβάνουν εισηγήσεις για αναστολή της Αεροπορικής Συμφωνίας Ε.Ε.-Τουρκίας και για πάγωμα υψηλών πολιτικών διαλόγων, καθώς και προενταξιακών κονδυλίων.
Σε ό,τι αφορά στα «στοχευμένα μέτρα», δηλαδή στις κυρώσεις, παραπέμπονται σε μεταγενέστερο χρονικό σημείο, αλλά έχουν σκιαγραφηθεί με μια ουσιαστική προσθήκη που περιλήφθηκε στο κείμενο μετά από παρέμβαση των γραφείων της Φεντερίκα Μογκερίνι και του Χρήστου Στυλιανίδη.
Η έγκριση των μέτρων που προτείνονται ως ακολούθως, απαιτεί ομόφωνη απόφαση των «28», κάτι στο οποίο προσβλέπει η Λευκωσία, εντός των επόμενων 10 ημερών:
- Για πάγωμα υψηλών διαλόγων και συναντήσεων στους τομείς της «πολιτικής, οικονομίας, ενέργειας, μεταφορών, γεωργίας (σ.σ. όπως αποκάλυψε ο «Φ» ο διάλογος για τη γεωργία πάγωσε προκαταβολικά) και του Συμβουλίου Σύνδεσης». Αναστολή της καθορισμένης για τον προσεχή Νοέμβριο Επιτροπής Σύνδεσης Ε.Ε.-Τουρκίας. Σημειώνεται ότι τα 28 κράτη-μέλη έχουν τη δυνατότητα να επιλέξουν σε ποιους τομείς επιθυμούν να τοποθετήσουν τις επαφές Ε.Ε.-Τουρκίας στο ψυγείο και σε ποιους όχι.
- Αναφορικά με το πάγωμα κονδυλίων, η πρόταση ΕΥΕΔ-Κομισιόν υπενθυμίζει ότι εκκρεμεί ενώπιον του Συμβουλίου και της Ευρωβουλής, η εισήγηση της Επιτροπής για μείωση της προενταξιακής βοήθειας προς την Τουρκία κατά 145,8 εκατομμυρίων ευρώ, για το έτος 2020 (λόγω κατάλυσης κράτους δικαίου ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Τουρκία). Καθίσταται σαφές ότι διά της εν λόγω υπόμνησης, η εισήγηση για πάγωμα των 145,8 εκατομμυρίων ευρώ «επικαιροποιείται» και συνεπώς επανέρχεται, υπό το φως και των έκνομων τουρκικών δραστηριοτήτων.
- Παράλληλα, ΕΥΕΔ και Κομισιόν «καλούν» την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων «να εξετάσει τις υφιστάμενες ενέργειες δανειοδότησης προς την Τουρκία».
- Προτείνεται επίσης «αναστολή της Αεροπορικής Συμφωνίας Ε.Ε.-Τουρκίας», κάτι που εκτιμάται ότι θα προκαλέσει σημαντικό οικονομικό κόστος στην Άγκυρα.
Από τη λίστα «επιλογών» ΕΥΕΔ και Κομισιόν απουσίαζε αρχικά οποιαδήποτε πρόταση για στοχευμένα μέτρα, δηλαδή για κυρώσεις. Το κείμενο αρκείτο να αναφέρει ότι σε σχέση με τα στοχευμένα μέτρα, «η Κομισιόν είναι έτοιμη να παρουσιάσει επιλογές σε κάποιο χρονικό σημείο που το Συμβούλιο θεωρεί κατάλληλο». Με άλλα λόγια, από την πρόταση της Κομισιόν και εξ αντανακλάσεως, προκύπτει αβίαστα ότι στην παρούσα φάση κάποια κράτη-μέλη στο Συμβούλιο (βλέπε άλλη στήλη) δεν είναι έτοιμα για να τεθεί ενώπιόν τους μια λίστα στοχευμένων μέτρων, παρά την τουρκική εισβολή στην ΑΟΖ…
Ωστόσο, όπως είναι σε θέση να γνωρίζει ο «Φ», μια προσθήκη της τελευταίας στιγμής, κατόπιν παρέμβασης των γραφείων της Φεντερίκα Μογκερίνι και του Χρήστου Στυλιανίδη, κρατά ζωντανές τις προσδοκίες της Λευκωσίας. Η Ύπατη Εκπρόσωπος και ο Κύπριος Επίτροπος, με την προσθήκη που υπέβαλαν δίνουν κατεύθυνση για το πλαίσιο των στοχευμένων μέτρων, «όταν το Συμβούλιο (σ.σ. δηλαδή τα κράτη-μέλη) το κρίνουν απαραίτητο».
Ως αποτέλεσμα, σημειώνεται χαρακτηριστικά ότι αυτά τα στοχευμένα μέτρα «θα μπορούσαν να περιλαμβάνουν»:
α. Κυρώσεις κατά προσώπων.
β. Κυρώσεις κατά οντοτήτων.
γ. Ή τομεακές κυρώσεις, που πιθανότατα στοχεύουν στην εις βάθος θαλάσσια εξερεύνηση υδρογονανθράκων και παραγωγή.
Η εν λόγω προσθήκη δημιουργεί ένα σαφές πλαίσιο για την πορεία που θα προσλάβουν οι συζητήσεις, εάν και εφόσον η Τουρκία κλιμακώσει περαιτέρω τις έκνομές της ενέργειες. Υπό αυτή την έννοια, κρατά ανοικτή την προοπτική για στοχευμένα μέτρα, σώζοντας την παρτίδα για τη Λευκωσία, η οποία ωστόσο για να την κερδίσει, θα πρέπει να εξασφαλίσει την ομόφωνη έγκριση στοχευμένων μέτρων από τα 28 κράτη-μέλη, κάτι που επί του παρόντος και με δεδομένη τη στάση της Βρετανίας και άλλων χωρών, περιλαμβανομένης και της Γερμανίας, δεν είναι εύκολη υπόθεση.
Δεν θέλουν κυρώσεις
Αρκετά κράτη-μέλη, τα οποία είναι επιρρεπή στη βρετανική επιχειρηματολογία, εμφανίζονται διστακτικά στην επιβολή στοχευμένων μέτρων κατά της Τουρκίας, όπως καθορίζονται μέσα από τη θετική προσθήκη Μογκερίνι – Στυλιανίδη, στις εισηγήσεις ΕΥΕΔ-Κομισιόν. Στο πλαίσιο της επιχειρηματολογίας της, η Βρετανία υποστηρίζει ότι οι ενέργειες της Τουρκίας «στην ανατολική Μεσόγειο και όχι στην κυπριακή ΑΟΖ» (σ.σ. την οποία ως γνωστόν έχει γκριζάρει), δεν θα πρέπει να οδηγήσουν την Ε.Ε. στη λήψη μέτρων, αλλά σε μια διπλωματική προσπάθεια για αποκλιμάκωση της έντασης, προκειμένου να τερματιστεί η «ατυχής διένεξη», όπως προκλητικά χαρακτηρίζει το Λονδίνο την τουρκική εισβολή στην κυπριακή ΑΟΖ. Ενδοιασμούς για τη λήψη στοχευμένων μέτρων κατά της Τουρκίας, τουλάχιστον επί του παρόντος, εμφανίζεται να έχει και η Γερμανία, ενώ «κάποια κράτη-μέλη» παρενέβησαν προς Επιτρόπους της Ε.Ε. ζητώντας όπως τα προτεινόμενα μέτρα κατά της Άγκυρας κινηθούν σε «ρηχά νερά».
Διπλωματία και λύση Κυπριακού
Οι προτάσεις ΕΥΕΔ – Κομισιόν προς τους «28», συνολικής έκτασης δύο σελίδων, αναφέρουν επίσης ότι πιθανά μέτρα προς απάντηση των τουρκικών έκνομων δραστηριοτήτων δεν αποκλείουν τη διαρκή δραστηριότητα και τις διπλωματικές προσπάθειες από την Ύπατη Εκπρόσωπο της Ε.Ε. και την Κομισιόν, Με στόχο, όπως αναφέρεται, να αποφευχθεί κλιμάκωση και τελικά να ενθαρρύνουν βιώσιμες λύσεις «σε ζητήματα στην ανατολική Μεσόγειο», σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο και τις αρχές των καλών γειτονικών σχέσεων, ενώ λαμβάνουν υπόψη και το πλαίσιο της διαδικασίας λύσης υπό τον ΟΗΕ (!).
Στόχος ο Ιούλιος
Οι προτάσεις ΕΥΕΔ – Κομισιόν για λήψη μέτρων για τις έκνομες ενέργειες της Τουρκίας αναμένεται, σύμφωνα με πληροφορίες του «Φ», να συζητηθούν στην Επιτροπή Μονίμων Αντιπροσώπων (COREPER). Η Λευκωσία στοχεύει στην εξασφάλιση ισχυρής απόφασης για υλοποίηση μέτρων κατά της Τουρκίας, πριν το τέλος Ιουλίου. Η δυνατότητα αυτή παρέχεται μέσω των Συμβουλίων Εξωτερικών Υποθέσεων στις 15 Ιουλίου και Γενικών Υποθέσεων στις 18 του τρέχοντος μηνός, όπου η Λευκωσία θα εκπροσωπηθεί από τον Υπουργό Εξωτερικών Νίκο Χριστοδουλίδη.
Παραστάσεις προς Άγκυρα από Παρίσι και Κάιρο
Πύκνωσαν οι αντιδράσεις για τη νέα τουρκική προκλητικότητα στη θαλάσσια περιοχή της Κυπριακής Δημοκρατίας. Παρίσι, Κάιρο και Λονδίνο εξέφρασαν την αντίθεσή τους στην τουρκική δράση.
Το Παρίσι καλεί την Τουρκία να αποφεύγει κάθε ενέργεια στην κυπριακή ΑΟΖ, η οποία αντίκειται στον νόμο και θέτει σε κίνδυνο την περιφερειακή σταθερότητα. Σε ανακοίνωση του γαλλικού ΥΠΕΞ αναφέρεται ότι η Τουρκία ανακοίνωσε νέες γεωτρητικές δραστηριότητες στην Ανατολική Μεσόγειο, περιλαμβανομένων περιοχών εντός της αποκλειστικής οικονομικής ζώνης της Κυπριακής Δημοκρατίας. Στο πλαίσιο αυτό, προστίθεται, η Γαλλία υπενθυμίζει την ισχυρή δέσμευσή της στον σεβασμό του δικαίου της θάλασσας και την αλληλεγγύη της με την Κύπρο, της οποίας η κυριαρχία θα πρέπει να τύχει σεβασμού, όπως υπενθύμισε μόλις η Ύπατη Εκπρόσωπος της ΕΕ Φεντερίκα Μογκερίνι.
Την ανησυχία της εξέφρασε η Αίγυπτος. Το αιγυπτιακό Υπουργείο Εξωτερικών αναφέρει ότι «η τουρκική στάση υποδηλώνει την αποφασιστικότητα της Άγκυρας να συνεχίσει τα μονομερή της μέτρα που θα κλιμακώσουν την κατάσταση στην ανατολική Μεσόγειο». Η Αίγυπτος υπογραμμίζει την αναγκαιότητα μη κλιμάκωσης της κατάστασης και του σεβασμού των κανόνων του διεθνούς δικαίου.
Την αντίθεσή της στις τουρκικές γεωτρήσεις στα ανοιχτά της Κύπρου εκφράζει η Βρετανία, σημειώνοντας ότι προτεραιότητα του Λονδίνου είναι η αποκλιμάκωση και η επίλυση τέτοιων διενέξεων μέσω διαλόγου. Κληθείς από το ΚΥΠΕ να σχολιάσει τις παραβιάσεις του τουρκικού πλοίου γεωτρύπανου «Γιαβούζ» στην κυπριακή ΑΟΖ, εκπρόσωπος της Βρετανικής Ύπατης Αρμοστείας στην Κύπρο δήλωσε ότι το Ηνωμένο Βασίλειο έχει επανειλημμένα εκφράσει την αντίθεσή του με τα τουρκικά γεωτρητικά σχέδια στα ύδατα γύρω από την Κύπρο και «αυτό περιλαμβάνει τις γεωτρήσεις στα ανοιχτά της βορειοανατολικής ακτής της Κύπρου. Η προτεραιότητά μας είναι να δούμε να αποκλιμακώνεται η κατάσταση».
Πηγή: Philenews/Παύλος Ξανθούλης, Βρυξέλλες