Την απάμβλυνση των εντάσεων με την Τουρκία στην Ανατολική Μεσόγειο κατά τη διάρκεια του 2021, τη σχετική σταθεροποίηση στη Λιβύη και την ανάγκη να έρθουν πιο κοντά οι χώρες της Μεσογείου, σημειώνει μεταξύ άλλων ο Ύπατος Εκπρόσωπος της ΕΕ για θέματα Εξωτερικής Πολιτικής Ζοζέπ Μπορέλ σε ανάρτηση – ανασκόπηση του περασμένου έτους στο επίσημο ιστολόγιο του.
«Η κατάσταση στη Λιβύη φαίνεται πως έχει σταθεροποιηθεί, με τις εκλογές να έχουν αναβληθεί ξανά, και οι εντάσεις με την Τουρκία στην Ανατολική Μεσόγειο τείνουν προς την απάμβλυνση αυτόν τον χρόνο» αναφέρει ο κ. Μπορέλ.
«Το πρόσφατο περιφερειακό φόρουμ για την Ένωση για τη Μεσόγειο και η Συνάντηση των Υπουργών ΕΕ – Νότιας Γειτονίας στη Βαρκελώνη στα τέλη Νοεμβρίου μας θύμισαν επίσης την άμεση ανάγκη να κλείσουμε το όλο και μεγαλύτερο κενό μεταξύ των δύο ακτών της Μεσογείου και να αδράξουμε τις νέες ευκαιρίες, για παράδειγμα σε σχέση με την πράσινη μετάβαση» προστίθεται στην ανάρτηση.
Η ανασκόπηση του 2021 καλύπτει όλες τις παραμέτρους της εξωτερικής πολιτικής της ΕΕ, με τον κ. Μπορέλ να σημειώνει πως το 2021 είναι ένα έτος μετάβασης.
«Οι γεωπολιτικές αλλαγές έχουν ενταθεί καθώς οι παγκόσμιες ισορροπίες δυνάμεων δημιουργούν συνεχείς προκλήσεις για την ΕΕ και τις αξίες της. Πρέπει να ανταποκριθούμε με όλη την αποφασιστικότητα που διαθέτουμε» πρόσθεσε.
Μεταξύ άλλων ο κ. Μπορέλ αναφέρεται στις συνεχιζόμενες προκλήσεις από την πανδημία και την επιστροφή των περιορισμών λόγω της παραλλαγής Όμικρον, σημειώνοντας όμως και πως η πλειοψηφία των Ευρωπαίων έχει λάβει πλέον τουλάχιστον δύο δόσεις, ενώ η ΕΕ συνεχίζει να εξάγει εμβόλια.
Ωστόσο, προσθέτει, «η ανισότητα του ρυθμού εμβολιασμών από ήπειρο σε ήπειρο υπογραμμίζει την ανάγκη επίσπευσης των δωρεών και της ανάπτυξης δυνατοτήτων τοπικής παραγωγής εμβολίων, ειδικά στην Αφρική».
Όπως σημειώνει, ενώ 60% του συνολικού πληθυσμού στην ΕΕ έχει εμβολιαστεί πλήρως (68% στην ΕΕ), το αντίστοιχο ποσοστό στην Νότια Αμερική βρίσκεται στο 61%, στην Βόρεια και Κεντρική Αμερική και την Καραϊβική στο 56%, στην Ωκεανία στο 57%, στην Ασία στο 53% και στην Αφρική μόλις στο 8%.
Η πανδημία έχει επίσης βάλει φρένο στις προσπάθειες του αναπτυσσόμενου κόσμου, καθώς έχει οδηγήσει σε αύξηση της πείνας και της φτώχειας παγκόσμια, με 150 εκατομμύρια ανθρώπους να πέφτουν κάτω από τη γραμμή της φτώχειας λόγω της πανδημίας λόγω της πανδημίας σύμφωνα με την Παγκόσμια Τράπεζα, προσθέτει ο κ. Μπορέλ.
Σύμφωνα με τον Ύπατο Εκπρόσωπο, ο κόσμος αντιμετωπίζει τη μια κρίση μετά την άλλη, «με τη Λευκορωσία, την Ουκρανία, το Μάλι, το Σουδάν, το Αφγανιστάν, την Αιθιοπία και τη Βενεζουέλα να κυριαρχούν στην διεθνή και την ευρωπαϊκή ατζέντα» όπως είπε.
«Το γεγονός πως βρισκόμαστε συνεχώς σε κατάσταση διαχείρισης κρίσεων έχει σε κάποιες περιπτώσεις αποδυναμώσει τη δυνατότητα μας να αντιμετωπίσουμε οριζόντια, μακροπρόθεσμα ζητήματα που θα έπρεπε να βρίσκονται στο επίκεντρο της εξωτερικής πολιτικής μας, όπως η αναβίωση της πολυμέρειες, ή η διαχείριση της μετανάστευσης κατά τρόπο ισορροπημένο, ή η ενεργειακή και η κλιματική κρίση ή οι κανόνες για την ψηφιακή μετάβαση», επισημαίνει.
Αναφερόμενος στις θετικές εξελίξεις του 2021, ο κ. Μπορέλ στέκεται ιδιαίτερα στην παρουσίαση της Στρατηγικής Πυξίδας της ΕΕ στα κράτη μέλη, με στόχο την ενίσχυση του ρόλου της ΕΕ ως «παροχές ασφάλειας» αν και η ΕΕ «δεν έχει στόχο να γίνει στρατιωτική δύναμη με την παραδοσιακή έννοια, αλλά χρειαζόμαστε να μπορούμε να υπερασπιζόμαστε καλύτερα τους εαυτούς μας».
Αναφέρεται ακόμα στον ηγετικό ρόλο της ΕΕ στην κλιματική σύνοδο COP26 στη Γλασκώβη, καθώς και στην αναβίωση των σχέσεων με τις ΗΠΑ μετά την ανάληψη της διακυβέρνησης από τον Τζο Μπάιντεν, που οδήγησε σε πρόοδο στη συζήτηση για το κλίμα, το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν και την φορολογία των επιχειρήσεων.
Αν και, όπως σημειώνει, ο χειρισμός από τις ΗΠΑ της αποχώρησης από το Αφγανιστάν αλλά και της απόφασης για τη συμμαχία AUKUS ήταν ατυχής, η ΕΕ και οι ΗΠΑ προχώρησαν σε στενό διάλογο για τις σχέσεις με την Κίνα και συμφώνησαν να προχωρήσουν σε διάλογο για την ασφάλεια και την άμυνα.
Σε εκτενή αναφορά του για την Ανατολική Γειτονία, ο κ. Μπορέλ κάνει λόγο για ξεκάθαρα παραδείγματα πολιτικών ισχύος το 2021, όπως στην Ουκρανία, τη Λευκορωσία και τη Μολδαβία, κάνοντας ειδική αναφορά στην πολιτική και επιχειρησιακή στήριξη της ΕΕ στους εταίρους της, όπως μέσω των κυρώσεων κατά του καθεστώτος Λουκασένκο.
«Καθώς εντείνονται οι υβριδικές συγκρούσεις πρέπει να συνεχίζουμε να στηρίζουμε την Ουκρανία ή τη Μολδαβία για να αντισταθούν στην πίεση από τη Ρωσία, και να διατηρήσουν αποφασιστική στάση απέναντι στη Λευκορωσία» επισημαίνει ο κ. Μπορέλ, προσθέτοντας πως η Σύνοδος της Ανατολικής Εταιρικής Σχέσης επαναβεβαίωσε τη στρατηγική προσέγγιση για την περιοχή.
Ειδική αναφορά γίνεται ακόμα στην διχαστική ρητορική στα Δυτικά Βαλκάνια, και ειδικά στη Βοσνία – Ερζεγοβίνη, ρητορική που εμποδίζει τις προσπάθειες να έρθουν οι έξι χώρες «πιο κοντά στο ευρωπαϊκό τους μέλλον».
Σε σχέση με την Κίνα, ο Ύπατος Εκπρόσωπος τονίζει πως η ΕΕ διατήρησε την ενότητα της απέναντι στη χώρα την οποία θεωρεί «εταίρο, ανταγωνιστή και συστημικό αντίπαλο ταυτόχρονα». Κατά το 2021, η επιδείνωση της κατάστασης σε σχέση με τα ανθρώπινα δικαιώματα στο εσωτερικό της χώρας, η συμπεριφορά της στην περιοχή, οι κυρώσεις κατά ευρωβουλευτών και άλλων θεσμών της ΕΕ και πρόσφατα η εξαναγκαστική συμπεριφορά απέναντι στη Λιθουανία επηρέασαν τις σχέσεις, προσθέτει.
Η ΕΕ έχει στρέψει την προσοχή της στην διεύρυνση των σχέσεων με χώρες σε όλη την περιοχή του Ινδοειρηνικού, υιοθετώντας μια νέα στρατηγική ενίσχυσης του εμπορίου και των επενδύσεων αλλά και μεγαλύτερης συνεργασίας στην ασφάλεια, μεταξύ άλλων μέσω της θαλάσσιας ασφάλειας και της κυβερνοασφάλειας.
Σε σχέση με την Αφρική, ο κ. Μπορέλ γράφει πως η χρονιά σημαδεύτηκε από συγκρούσεις και την χειροτέρευση της κατάστασης στο Σαχέλ, υπογραμμίζοντας πως ο εμφύλιος στην Αιθιοπία «έχει λάβει δραματικές διαστάσεις», και αναφέρεται στην προετοιμασία της συνόδου με την Αφρικανική Ένωση όπου αναμένεται να συζητηθεί η στήριξη της ΕΕ σε θέματα εμβολίων και κλιματικής χρηματοδότησης.
Όσον αφορά τις σχέσεις με τις χώρες της Λατινικής Αμερικής, ο κ. Μπορέλ κάνει λόγο για αύξηση των επαφών, μεταξύ άλλων με την επίσκεψη του στη Βραζιλία, την πρώτη επίσκεψη υψηλόβαθμου αξιωματούχου στη χώρα εδώ και εννέα χρόνια.
Πηγή: ΚΥΠΕ
