Ένα από τα σοβαρότερα προβλήματα που αντιμετωπίζει η Ευρωπαϊκή Ένωση, μετά το σοκ που υπέστη από το Brexit, είναι το μεταναστευτικό. Ήδη κάποιες χώρες του πρώην ανατολικού συνασπισμού έχουν εκφράσει την πρόθεσή τους να κλείσουν τα σύνορά τους, θεωρώντας ανεπιθύμητους τους πρόσφυγες, ενώ άλλες χτίζουν τείχη για να τους κρατήσουν μακριά ή καταλήγουν να τους φιλοξενούν σε τριτοκοσμικούς ειδικούς χώρους υποδοχής, στα γνωστά hot spots.
Από την άλλη η στάση της Γερμανίας απέναντι στο μεταναστευτικό δεν φαίνεται να ικανοποίησε τους Γερμανούς πολίτες, όπως απέδειξαν τα αποτελέσματα των πρόσφατων εθνικών εκλογών που υπονομεύουν το πολιτικό μέλλον της πανίσχυρης στο παρελθόν καγκελαρίου και αφήνουν τη χώρα μέχρι στιγμής σχεδόν ακυβέρνητη. Διαφαίνεται έτσι ότι το μεταναστευτικό ζήτημα μπορεί να ρίξει κυβερνήσεις αλλά και να ανεβάσει στην εξουσία ακροδεξιά κόμματα. Μπορεί ακόμη να πλήξει ανεπανόρθωτα θεσμούς, όπως αυτόν της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση μετρά σήμερα -μετά το Brexit – ένα μέλος λιγότερο και το μέλλον της παραμένει αβέβαιο, αφού τα υπόλοιπα μέλη είναι ενταγμένα σε διάφορες υποομάδες που ασχολούνται με κοινά προβλήματα. Το 2009 υιοθετήθηκε από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο η ευρωπαϊκή στρατηγική για την περιοχή της Βαλτικής Θάλασσας που εμπλέκει τις χώρες κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, Λιθουανία, Λετονία, Εσθονία, Φιλανδία, Σουηδία, Δανία, Πολωνία και τα βαλτικά παράλια της Γερμανίας. Χώρες εκτός της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όπως η Νορβηγία, η Ρωσία, η Ισλανδία και η Λευκορωσία, επίσης συμμετέχουν στις πρωτοβουλίες της εν λόγω ομάδας. Στόχος των χωρών της Βαλτικής Θάλασσας είναι η οικολογική προστασία των θαλάσσιων περιοχών, η αποφυγή της μόλυνσης αλλά και η προώθηση της συνεργασίας μέσω των μεταφορών και του εμπορίου.
Βέβαια αρκετές από τις χώρες του πρώην ανατολικού συνασπισμού και μέλη της πιο πάνω πρωτοβουλίας είναι γνωστές για τις αντιρωσικές τους θέσεις και την πρόθεσή τους να καταρρίψουν ό,τι θυμίζει την πρώην Σοβιετική Ένωση. Οι Βαλτικές Χώρες θα επηρεαστούν από το Brexit, αφού εξάγουν πιο πολλά στο Ηνωμένο Βασίλειο παρά τα όσα εισάγουν, ενώ η Εσθονία εισάγει πιο πολλά από όσα εξάγει. Πέραν των προϊόντων εξάγουν επίσης αρκετούς οικονομικούς μετανάστες μαζί με την Ουγγαρία, την Πολωνία και τη Σλοβακία.
Παρόλες τις διαφορές μεταξύ τους, οι Βαλτικές Χώρες παραμένουν πιστές στη γραμμή της Ευρωπαϊκής Ένωσης, δηλώνοντας με νόημα ότι αποτελούν τις πιο ενσωματωμένες χώρες της. Το παράδοξο είναι ότι μετά την εκλογή του Τραμπ, τα αρνητικά αισθήματα αυξήθηκαν εναντίον του στη Γερμανία, όχι όμως και στις Βαλτικές Χώρες και στην Πολωνία. Η Πολωνία και η συντηρητική κυβέρνηση του ηγέτη του κόμματος PiS, Γιάροσλαβ Καντζίνσκι, και της Πρωθυπουργού, Μπεάτα Σίντλο, θέλουν να διασφαλίσουν την Πολωνική, χριστιανική τους ταυτότητα, ζητώντας μάλιστα και γερμανικές αποζημιώσεις για τις απώλειες που υπέστησαν κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Σαφώς η Πολωνία βρίσκεται σήμερα ιδεολογικά πιο κοντά στους Βρετανούς Συντηρητικούς και στον Τραμπ. Σε αντίθεση με τη Γερμανία και τις Βαλτικές Χώρες που επιθυμούν μια πιο δυνατή Ευρωπαϊκή Ένωση, η Πολωνία βολεύεται με μια αποδυναμωμένη Ευρωπαϊκή Ένωση και ενδιαφέρεται να συνεχίσει τη στρατηγική ασφάλειας και προστασίας των Βαλτικών Χωρών. Μέσω της ομάδας του Βίζεγκραντ, η Ουγγαρία, η Πολωνία, η Σλοβακία και η Τσεχία μαζί με τις Βαλτικές Χώρες, έχουν στενή συνεργασία εντός του ΝΑΤΟ κυρίως σε θέματα ασφάλειας που βαίνουν ενάντια στη Ρωσία. Είναι επίσης γνωστές οι θέσεις της ομάδας του Βίζεγκραντ ως προς την άρνησή τους για την υποδοχή προσφύγων, ενώ η Ουγγαρία του Βίκτορ Όρπαν και η Πολωνία, κατηγορούνται ότι έχουν ιδεολογικές ομοιότητες στον τρόπο διακυβέρνησης.
Η Πολωνία μάλιστα μαζί με την Κροατία πρωτοστάτησε το 2016 στη δημιουργία της «Πρωτοβουλίας των Τριών Θαλασσών» που αποτελείται από 12 μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης από τη Βαλτική, την Αδριατική μέχρι τη Μαύρη Θάλασσα.
Όλες αυτές οι πρωτοβουλίες μέσα από ξεχωριστές υποομάδες εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης που πιθανόν να οδηγήσουν στην αποδυνάμωσή της, αποδεικνύουν ότι η Ευρώπη κινείται με διαφορετικές ταχύτητες. Η ύπαρξη ξεχωριστών ομάδων οδηγούν την Ευρωπαϊκή Ένωση στη σιωπηλή αποδοχή της δημιουργίας μιας Νεκρής Ζώνης, αποτελούμενης από αυταρχικά και ημιαπολυταρχικά κράτη-μέλη.
Άντρος Γ. Καραγιάννης
Δήμαρχος Δερύνειας