Το έπος της ΕΟΚΑ, εμπνεόμενο από το έπος της Ελληνικής Επανάστασης, έγραψε, ομολογουμένως, μια από της ενδοξότερες σελίδες ηρωισμού της σύγχρονης παγκόσμιας ιστορίας. Ωστόσο, πέρα από τα μεγάλα λόγια, τις τιμές και τις διθυραμβικές αναφορές στον ηρωισμό των αγωνιστών, οφείλουμε να δούμε μέσα από αυτούς τη δική μας σημερινή πραγματικότητα. Απαράμιλλα, όντως, ήταν το θάρρος, η γενναιότητα, το ψυχικό σθένος και αφοβία τους απέναντι στον όποιο εχθρό και στην όποια δύσκολη ώρα της ευθύνης. Έχω την εντύπωση, όμως, πως αν περιοριστούμε μόνο σε αυτά κινδυνεύουν, αν δεν συντελέστηκε ήδη, να περάσουν οι ήρωες στη σφαίρα του ιδεατού, του εξωπραγματικού, να παγιοποιηθούν στη σφαίρα του θρύλου και να καταντήσει η όποια αναφορά τους έως και γραφική και «μπανάλ».
Εκείνο, λοιπόν, το οποίο με συγκλονίζει πραγματικά και με προβληματίζει στους ήρωες των εθνικών μας αγώνων δεν είναι τόσο η παλληκαριά αλλά η ΣΥΝΕΠΕΙΑ. Από τη μια συνέπεια λόγων και έργων και από την άλλη συνέπεια στην προσωπική τους ζωή. Τους ήρωες που θυσίασαν τη ζωή τους για το όραμα της ελευθερίας και την αγάπη για την πατρίδα δεν τους ανέδειξε, κατ’ εμένα πάντα, τόσο η στιγμή της θυσίας, αλλά η συνέπειά τους απέναντι στην ευθύνη της θέσης και αποστολής τους. Ό,τι είπαν, ό,τι έγραψαν, ό,τι υποσχέθηκαν, ό,τι υπέδειξαν, ό,τι δήλωσαν το έπραξαν στο ακέραιο. Ο λόγος τους έγινε πράξη, η υπόσχεσή τους εφαρμογή, τα μεγάλα λόγια μετουσιώθηκαν σε μεγάλα έργα.
Και σήμερα, αυτό που ο τόπος έχει περισσότερο από οτιδήποτε άλλο ανάγκη είναι η συνέπεια. Αυτό είναι που λείπει και μας λυπεί, ενίοτε μας εξοργίζει και κάποιες φορές μας απογοητεύει. Συνέπεια λόγων και έργων από όσους κυβερνούν και από όσους υπόσχονται να κυβερνήσουν. Αυτό είναι το πολιτικό μάθημα των ηρώων για το σήμερα. Αν είχαμε όλοι αυτή τη συνέπεια, τότε θα ήμασταν πιο έντιμοι, πιο ειλικρινείς, πιο ξεκάθαροι, πιο αληθινοί και κατ’ επέκταση πιο ταπεινοί. Κουραστήκαμε τα πομπώδη παραληρήματα σε κάθε εθνική επέτειο, τα «ζήτω» και τα «ουκ ελάττω παραδώσω» και «νυν υπερ πάντων αγών» και τα «ελευθερία ή θάνατος» από πολιτικούς και άλλους κατέχοντες βουλευτικών εδράνων και καρεκλών. Θέλουμε παράδειγμα, θέλουμε πράξεις, θέλουμε υλοποίηση των υποσχεθέντων, θέλουμε πρακτική απόδειξη των λόγων, θέλουμε ειλικρίνεια στις όποιες δεσμεύσεις. Απέναντι στις σύγχρονες εθνικές και κοινωνικές προκλήσεις που σήμερα χτυπούν κόκκινο, επιτέλους ας τιμήσουμε τους ήρωες όχι μόνο με λόγια αλλά στην πράξη. Και ειδικά, εν όψει των βουλευτικών εκλογών ας αναλογιστούν όσοι κατείχαν αξιώματα αν υλοποίησαν όσα υποσχέθηκαν αλλά και οι υποψήφιοι αν είναι τόσο σίγουροι ότι θα υλοποιήσουν όσα μας υπόσχονται.
Από την άλλη, οι ήρωες των εθνικών μας αγώνων διακρίνονταν κατά το πλείστον και από συνέπεια στην καθημερινή τους ζωή. Ως σύζυγοι, ως οικογενειάρχες, ως επαγγελματίες, ως πιστοί. Οι περισσότεροι χαρακτηρίζονταν από ακέραιο ήθος. Πατριώτες δεν τους έκανε η στιγμή της θυσίας. Πατριώτες τους έκανε η κάθε στιγμή της ζωής τους. Αν μιλήσομε, δε, για τους ήρωες της ΕΟΚΑ, μόνο τις επιστολές και τα γράμματά τους να διαβάσουμε, μόνο αυτά είναι άξια να διδάξουν και να γαλουχήσουν γενεές γενεών. Μέσα περιέχουν τον γνήσιο πατριώτη, τον άνθρωπο που αγαπά την πατρίδα, αγαπά τον Θεό, αγαπά τους φίλους, τους συγγενείς, την οικογένειά του. Μιλά με ευγένεια, απευθύνεται με τρυφερότητα αλλά και γεμάτος πάθος τόσο για τη ζωή όσο και για την πατρίδα. Είχαν οι ήρωες σωστά ιεραρχήσει τις αξίες και τις προτεραιότητές τους. Ήταν ειλικρινείς στα λόγια τους. Δεν χαΐδευαν τα αυτιά των δικών τους. Ομολογούσαν την αγάπη τους, ομολογούσαν όμως και την αποστολή τους και άφησαν το όραμα και τη θυσία τους ως παρακαταθήκη.
Δεν μπορούμε, λοιπόν, εμείς οι Έλληνες Κύπριοι του 2021 να παιανίζουμε εμβατήρια και να πλέκουμε εγκώμια, να πραγματοποιούμε αναπαραστάσεις μαχών και να στήνουμε ανδριάντες, τη στιγμή που στην καθημερινότητά μας, καταπατούμε θεσμούς, υβρίζουμε πρόσωπα, βιάζουμε και βιαιοπραγούμε, ασελγούμε και βανδαλίζουμε, απιστούμε, διαο…στέλλουμε και χυδαιολογούμε, ακόμα δε και αδιαφορούμε και σπαταλούμε χρόνο και κόπο σε ανούσια και άδεια νοήματος ενδιαφέροντα. Ήταν οι ήρωες και άνθρωποι με αδυναμίες, ελαττώματα και πτώσεις. Γενικά, όμως, άφησαν πίσω τους μνήμη αγαθή στους δικούς τους και όσους τους είχαν γνωρίσει. Είναι καιρός, λοιπόν, η λέξη «πατριώτης» να λάβει άλλο νόημα και άλλη σημασία. Να μεταφραστεί σε πολιτική και κοινωνική ευθύνη όλων μας, κυβερνώντων, αντιπροσώπων και υποψηφίων. Αγαπώ την πατρίδα δε σημαίνει μόνο πεθαίνω γι’ αυτήν. Σημαίνει δείχνω με κάθε τρόπο και με κάθε μέσο την αγάπη μου σε αυτή, καθημερινά, σε κάθε στιγμή και ώρα, σε όποια ηλικία και θέση κι αν βρίσκομαι. Αν τα έπη του 1821 και του 1955 έχουν κάτι να μας μάθουν είναι το πώς να ζούμε και μετά το πώς πεθαίνουμε υπέρ «πίστεως και πατρίδος». Προς το παρόν, επιφυλάσσομαι και για τα δύο.
Γιώργος Κυπριανού, Εκπαιδευτικός – Πρόεδρος Πολιτιστικού Συλλόγου ΡΩΜΗΟΣΥΝΗ