Ολοκληρωμένο σχέδιο επανεγκατάστασης για τη Μόρφου για τη μετά τη λύση εποχή έχει ετοιμάσει το Συμβούλιο Ανοικοδόμησης και Επανεγκατάστασης. Ο πρόεδρος του Συμβουλίου Νίκος Μεσαρίτης αναφέρεται στη μελέτη για την κατεχόμενη κωμόπολη η οποία έχει ετοιμαστεί στις προδιαγραφές ενός πολεοδομικού σχεδιασμού, όπως προβλέπεται στις πρόνοιες ενός πολεοδομικού σχεδίου ανάπτυξης.
Ο Νίκος Μεσαρίτης αναφέρεται στις παρεμβάσεις που έχουν γίνει από τις κατοχικές αρχές, στις παράνομες αναπτύξεις σε κτηριακό και όχι μόνο επίπεδο, αλλά και στις ενέργειες εκμετάλλευσης των ελληνοκυπριακών περιουσιών που παραπέμπουν σε οργανωμένο σχέδιο των κατοχικών αρχών. Ο πρόεδρος του Συμβουλίου Ανοικοδόμησης και Επανεγκατάστασης εξηγεί ότι η ιδέα για τη διενέργεια της συγκεκριμένης μελέτης είναι αποτέλεσμα των υποχρεώσεων του Συμβουλίου Ανοικοδόμησης και Επανεγκατάστασης, που ρόλο έχει τις μελέτες των θεμάτων που θα προκύψουν στη μετά λύση εποχή. Η Μόρφου –όπως και η Αμμόχωστος– στις διαπραγματεύσεις είναι περιοχή προς επιστροφή, αυτή η πρόνοια ίσχυε μέχρι και το Κραν Μοντάνα.
«Σύμφωνα με πληροφορίες, η Μόρφου εντάχθηκε την τελευταία στιγμή αφού η Τουρκία τη διέγραψε από τα εδάφη επιστροφής, η επιμονή όμως του Τουρκοκύπριου ηγέτη Μουσταφά Ακιντζί και η συζήτηση, που είχε πριν πάει στο Κραν Μοντάνα, με τον Πρόεδρο της Τουρκίας, την επανέφεραν. Πριν από το 1974 δεν υποστηριζόταν από Τοπικό Σχέδιο, δεν υπήρχε δηλαδή Πολεοδομικός προγραμματισμός και πολιτική. Η επανεγκατάσταση έχει κατά κύριο λόγο απαιτήσεις κάλυψης του κενού που αφορά τη ρύθμιση της ανάπτυξης της πόλης, αφού η πόλη μετά το 2004 και μέχρι σήμερα έχει αλλάξει σημαντικά. Η αρχική μελέτη (2014) επικαιροποιήθηκε και παραδόθηκε στο Συμβούλιο τον Μάρτιο του 2019, ακριβώς για να αποτυπωθούν οι αλλαγές», αναφέρει.
Σύμφωνα με τον Νίκο Μεσαρίτη, η μελέτη ανατέθηκε στον Δήμο Μόρφου, αφού το Συμβούλιο λειτουργεί σε ένα βαθμό σαν τεχνική υπηρεσία τόσο του Δήμου Αμμοχώστου όσο και του Δήμου Μόρφου. Σε συνεννόηση με το Συμβούλιο ο Δήμος προχώρησε σε σύσταση διεπιστημονικής ομάδας. Συντονιστής ανέλαβε ο καθηγητής Βύρωνας Ιωάννου, αρχιτέκτονας πολεοδόμος. Συμμετοχή είχαν επίσης αρχιτέκτονες δημότες Μόρφου καθώς και ακαδημαϊκός πολεοδόμος του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου.
Η Μελέτη και Επικαιροποίηση, εξηγεί, που χρειάστηκε λόγω της παρέλευσης χρόνου (2014 -2019) και των μεταβολών που επήλθαν στη δομή της πόλης αφορούσε τα εξής:
1. Την αποτύπωση της υφιστάμενης κατάστασης. Κτηριακό δυναμικό και καταλληλόλητα του. Διατηρητέες οικοδομές και μνημεία. Οδικό Δίκτυο και δημόσιοι χώροι. Προβλήματα. Περιβάλλον. Υφιστάμενες χρήσεις.
2. Διαμόρφωση προτάσεων ανάπτυξης.
3. Καταγραφή των μεταβολών των τελευταίων χρόνων στο οδικό δίκτυο, πρωτεύον και δευτερεύον.
4. Καταγραφή των μεταβολών στις κύριες χρήσεις, όπως είναι σήμερα.
5. Καταγραφή των μεταβολών στο βασικό κτηριακό δυναμικό, στη σημερινή κατάσταση.
«Η συμπλήρωση της μελέτης έγινε αφού επανειλημμένα η ομάδα των εμπειρογνωμόνων επισκέφθηκε την περιοχή.
Διαμορφώθηκαν χάρτες όπου συγκεντρώνονται οι απαραίτητες Πολεοδομικές πληροφορίες και λήφθηκαν φωτογραφίες επιλεγμένων σημείων», αναφέρει ο κ. Μεσαρίτης.
Διευκρινίζει ότι η μελέτη αφορά ξεκάθαρα τη μετά τη λύση εποχή αφού, δεν μπορεί και δεν έχει νόημα η συνεργασία με το κατοχικό καθεστώς για την εφαρμογή της. «Μόνον όταν η πόλη επιστραφεί υπό ελληνοκυπριακή διοίκηση υπάρχουν δυνατότητες. Σημαντικό όμως είναι το γεγονός των τελευταίων μεταβολών. Ενώ μέχρι πριν μερικά χρόνια η πόλη ήταν όπως την άφησαν οι κάτοικοι της (κτήρια, οδικό δίκτυο κ.λπ.) σήμερα έχει δεχτεί σημαντικές αλλαγές αλλά και σημαντικές επενδύσεις. Τα περιβόλια που αφέθηκαν χωρίς φροντίδα και με κίνδυνο εξάλειψης τους, τώρα έχουν δεχτεί οργανωμένα ιδιαίτερη περιποίηση, είναι καταπράσινα και παραγωγικά», ανάφέρει.
Σημειώνει ακόμα ότι οι μεταβολές στο οδικό δίκτυο, τόσο το πρωτεύον όσο και το δευτερεύον είναι περιορισμένες. «Φαίνεται ότι νέες ρυμοτομίες που αφορούν αλλαγές στο πρωτεύον δίκτυο εντοπίζονται σε περιορισμένη έκταση κυρίως στα νοτιοδυτικά. Σημειώνεται επίσης κατασκευή του νέου παρακαμπτήριου Λευκωσίας – Λεύκας στα νότια», δηλώνει.
Παράλληλα, όπως επισημαίνει, οι μεταβολές στις κύριες χρήσεις γης είναι περιορισμένες, υπάρχει όμως έντονη δυναμική προς την κατεύθυνση της οικιστικής ανάπτυξης και της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Εντοπίζεται μικρής, ακόμα κλίμακας, αλλά δυναμική ανάπτυξη της κωμόπολής τόσο με αναπτύξεις συνήθους τύπου όπως κατοικίας και εμπορίου, αλλά κυρίως στρατηγικές αναπτύξεις μεγάλης κλίμακας.
Σημειώθηκαν αλλαγές
Ειδικότερα αναφέρεται η χωροθέτηση ιδιωτικής τριτοβάθμιας σχολής επιστημών υγείας στη νοτιοδυτική έξοδο της Μόρφου προς Λεύκα. Επίσης σημειώνεται η χωροθέτηση χρήσεων έρευνας και εκπαίδευσης, ως παραρτημάτων του ούτω καλούμενου Ευρωπαϊκού Πανεπιστημίου της Λεύκας, στις εγκαταστάσεις του πρώην Γεωργικού Κολλεγίου Μόρφου, επίσης στη νοτιοδυτική έξοδο προς Λευκά.
Στα νοτιοανατολικά καταγράφονται τρεις νέοι χώροι αθλητισμού. Στα δυτικά, αναγέρθηκαν νέα συγκροτήματα φοιτητικών εστιών. Ενώ στα βόρεια, νέες οικιστικές αναπτύξεις καθώς και υπό υλοποίηση πρόγραμμα ανάπλασης του ποταμού Σερράχη με πολιτιστικές και αθλητικές χρήσεις καθώς και εγκαταστάσεις υπαίθριας αγοράς. Το πρόγραμμα αυτό εκτίθεται με ολοκληρωμένα προπλάσματα στον χώρο του παντοπωλείου Μόρφου, έχει προφανώς στόχο την υποστήριξη της ανάπτυξης της κωμόπολης ως κέντρου τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, τιτλοφορείται ως ‘Güzel Güzelyurt’ και ως χρηματοδότης φέρεται τουρκική τράπεζα.
Στο σύνολο της κωμόπολης οι μεταβολές στο βασικό κτηριακό δυναμικό είναι προς το παρόν περιορισμένες, όσον αφορά την προσθήκη νέων κτηριακών όγκων. Υπάρχει παρ’ όλα αυτά έντονη δυναμική όσον αφορά ανακαινίσεις και επανάχρηση κτηρίων σε πρότερη κακή κατάσταση η οποία χρήζει λεπτομερούς καταγραφής. Εντοπίστηκαν επίσης μικρής κλίμακας αποκαταστάσεις υφιστάμενων κτηρίων ώστε πιθανόν να καταστούν κατάλληλες για στέγαση φοιτητών.
Μεσαρίτης: Δεν είναι νεκρή πόλη
«Στην περίπτωση της Μόρφου», εξηγεί ο Νίκος Μεσαρίτης, «η επανεγκατάσταση δεν θα έπαιρνε περισσότερο χρόνο απ’ όσον χρειαζόταν για τη μεταστέγαση των Τουρκοκυπρίων. Η διαφορά με την Αμμόχωστο είναι ότι η Μόρφου είναι σε χρήση και ζωντανή πόλη». Θα χρειαστούν φυσικά, όπως αναφέρει, «κίνητρα για τους δημότες να επανεγκατασταθούν, αφήνοντας τη ζωή τους όπως είναι οργανωμένη σήμερα στην ελεύθερη Κύπρο, καθώς επίσης χρηματοδότηση για την ανακαίνιση ή συντήρηση της ιδιοκτησίας τους. «Εκ των πραγμάτων οι πρώτιστες ανάγκες είναι περιορισμένες, όμως αν και οι φαινομενικά μικρής έκτασης, οι σημερινές παρεμβάσεις θα είναι καταλυτικές, σε περίπτωση επίλυσης του Κυπριακού προβλήματος σήμερα. Δεν είναι γνωστό αν θα συμφωνηθεί και γίνει αποδεκτό από την άλλη πλευρά να εγκαταλειφθούν αυτές οι επενδύσεις, για να αποδοθεί το σύνολο της πόλης – περιοχής υπό ελληνοκυπριακή διοίκηση. Το πρόβλημα θα γίνει δυσμενέστερο εάν η λύση του Κυπριακού ολοκληρωθεί σε βάθος χρόνου. Πρέπει να λαμβάνεται υπόψη το ενδεχόμενο η ανάπτυξη της πόλης κατά τα επόμενα χρόνια να είναι δραματική, οπότε πλέον θα μιλούμε για συνύπαρξη».
Σημειώνει τέλος ότι η μελέτη δεν προβλέπει μετακίνηση πληθυσμού, δηλαδή των Τουρκοκυπρίων που έχουν εγκατασταθεί το 1974 και μετά. «Το Συμβούλιο Ανοικοδόμησης και Επανεγκατάστασης είχε αρχίσει συζήτηση για το θέμα με το Προεδρικό επί διακυβέρνησης Χριστόφια, όμως αυτή η πρωτοβουλία δεν είχε συνέχεια», καταλήγει.
Πηγή: philenews